k

k

پیام های کوتاه
  • ۲۸ تیر ۹۲ , ۱۴:۰۵
    %)
آخرین مطالب
  • ۹۵/۰۵/۱۷
    kkk
آخرین نظرات
  • ۵ دی ۹۴، ۱۱:۲۸ - سعید
    مرسی

۶۹ مطلب با موضوع «مسیر زندگی من :: Money :: Knowledge, Skills, Expertise :: Languages :: ارشد :: مهارت در ترجمه» ثبت شده است



 

In contrast to translation strategies (the translators’ global approach or plan of action on a given text, according to their intention), translation procedures are used for sentences and smaller units of language within that text.


 

Translation procedures are methods applied by translators when they formulate an equivalence for the

 

purpose of transferring elements of meaning from the Source Text (ST) to the Target Text (TT). (Delisle)

 

Vinay and Darbelnet first proposed seven

methods or procedures (loan, calque. literal translation,

transposition, modulation, equivalence, adaptation) in 1973.

 

More than one procedure can be seen in one translation, and some translations may result from a cluster of

 

procedures that is difficult to discern

 

Source: Peter Newmark,

A Textbook of Translation New York: Prentice Hall, 1988) 69, 81-93;

Jean-Paul Vinay and J. Darbelnet,

Stylistique comparée du français et de l’anglais (Paris: Didier,

1973);

 

Jean Delisle et al., ed.

Translation Terminology. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins,

1999.

 

Terms between angular brackets <> are those in which Delisle differs from Newmark. When the Spanish

 

term has a form dissimilar to the English one, it appears between inverted commas “”.

 

W

ORD-FOR-WORD TRANSLATION (CLOSE TRANSLATION)= Transferring SL grammar and word order as well as

the primary meanings of all SL words

 

He works in the house -now > Il travaile dans la mansion maintenant

 

O

NE-TO-ONE TRANSLATION (CLOSE TRANSLATION)= Each SL word has a corresponding TL word, but their

primary (isolated) meanings may differ

 

hacer un examen > take an exam

 

§L

ITERAL TRANSLATION (CLOSE TRANSLATION)= Literal translation ranges from one word to one word,

through group to group (

un beau jardin > a beautiful garden), collocation to collocation (make a speech >

faire un discours

), clause to clause (when that was done > quand cela fut fait), to sentence to sentence

(

The man was in the street > L’homme était dans la rue)

§

THROUGH-TRANSLATION <CALQUE> “calco” = The literal translation of common collocations, names of

organizations, the components of compounds, and perhaps phrases

 

<To transfer a SL word or expression into the Target Text using a literal translation of its component

 

elements> (Delisle)

 

superman >Übermensch

 

compliments de la saison > compliments of the season

 

marriage de convenance > marriage of convenience

 

skyscraper > rascacielos

 

football > balompié

 

§

TRANSFERENCE, <BORROWING> “préstamo” (loan word, transcription; transliteration)= Transferring a SL

word to a TL. Either because the TL does not have a lexicalized correspondence, or for stylistic or

 

rhetorical reasons

 

e.g.

coup d’état; noblesse oblige!, Realpolitik, “mermelada light”, “música rap”, ad hoc formulation,

proper names, names of people (except the Pope and royals),

The Times, American On Line,

§

NATURALISTATION, <DIRECT TRANSFER, “traslado”>= Adapting a SL word first to the normal pronunciation,

then to the normal morphology of the TL

 

(in French)

thatchérisme; (in German) Performanz

§

SYNONYMY = To use a near TL equivalent to an SL word in a context, where a precise equivalent may or

may not exist. This procedure is used when there is no clear one-to-one equivalent, when literal translation

 

is not possible, and the word is not important in the text (adjectives, adverbs of quality), not important

 

enough for componential analysis.

 

Personne gentile > kind person

 

Conte piquant > racy story

 

§

TRANSPOSITION, SHIFT (Catford), <RECATEGORIZATION>= A change in the grammar from SL to TL

(singular to plural; position of the adjective, changing the world class or part of speech)

 

Working with you is a pleasure > Trabajar contigo… El trabajo contigo … Cuando trabajo contigo…

 

d’une importance exceptionnelle > exceptionally large

(SL adj. + adjectival noun > TL adv. + adj.)

Tras su salida

> after he’d gone out

There’s a reason for life > Hay una razón para vivir

 

with government support > apoyado por el gobierno

 

It’s getting dark > comienza a oscurecer

 

§<

DENOMINALIZATION>

To transform a noun or nominal structure in the ST into a verbal structure in the TT

 

Some language, such as French and German, prefer to package verb-related information in verbal nouns,

 

whereas English prefers to use verbs, specifically action verbs. Hnce we speak of <

deverbalization> or

<

nominalization> when translating out of English into other languages (Delisle)

§<

RECASTING> = To modify the order of the units in a ST in order to conform to the syntactic or idiomatic

constraints of the Target Text

 

§M

ODULATION= Variation through change of viewpoint, of perspective, and very often of category of

thought (Vinay and Darbelnet) introducing a clarification with respect to the original formulation

 

Il n’a pas hésité > He acted at once

 

shallow > poco profundo

 

(

POSITIVE FOR DOUBLE NEGATIVE, DOUBLE NEGATIVE FOR POSITIVE [ANTONYMY] - MODULATION)

sleep in the open > dormir à la belle étoile

 

sleep by the fire > sentarse junto a la chimenea

 

La scrittura non è altro che una forma di parlare > Lo escrito no es otra cosa que una forma de hablar

 

(

ABSTRACT FOR CONCRETE - MODULATION)

You’re quite a stranger > No se te ve el pelo> On ne vous voit plus

 

The firing of cannons > El estampido de los cañones

 

(

CAUSE FOR EFFECT - MODULATION)

from cover to cover > de la primera hasta la última página

 

(

ONE PART FOR ANOTHER - MODULATION)

lebensgefährlich

> danger de mort

heatlh insurance > seguro de enfermendad

 

À feu et à sang > a sangre y fuego

 

Safe and sound > Sano y salvo

 

(

REVERSAL OF TERMS - MODULATION)

(

ACTIVE FOR PASSIVE - MODULATION)

§

EQUIVALENCE (Vinay and Darbelnet)= To substitute a TL statement for a SL statement which accounts for

the same situation, even though there is no formal or semantic correspondence.

 

To render a set phrase [idiom, cliché, “locución”] from the SL with a set phrase from the TL which expresses

 

the same idea, although in a different way (Delisle).

 

Approximate equivalence of complete statements, accounting for the same situation in different terms.

 

Different from modulation in that it belongs to the semantic level, not to the lexical level.

 

An extreme case of ‘modulation’.

 

the story so far > Résumé des chapitres précédents

 

The early bird catches the worm > A quien madruga Dios le ayuda

 

One bitten, twice shy > El gato escaldado del agua fría huye

 

Such hypocrisy makes me see red > Esas hipocresías me sacan de quicio

 

Get off your backside and do something useful! > ¡Deja de rascarte la barriga y ponte a hacer algo útil!

 

No parking at all times > vado permanente

 

You are welcome > de nada

 

§<

ADAPTATION> (Vinay and Darbelnet) (CULTURAL EQUIVALENT for Newmark)= To replace a situation of

the SL by an analogous situation of the TL (when communicative situations are difficult to understand in

 

the culture of TL, when the situation of the SL does not exist in the TL - a cultural gap- and therefore

 

another equivalent situation has to be created)

 

To replace a socio-cultural reality from the SL with a reality specific to the Target Culture in order to

 

accomodate for the expectations of the Target Audience (Delisle)

 

Dear Sir > Muy señor mío

 

Yours ever > Le saluda atentamente

 

Saria male usar quelle parole antique toscane > Sería malo servirnos de aquellas palabras que ya estàn

 

fuera de uso

 

Dupont et Dupond

(characters in Tinin) > Thomson and Thompson > Hernández y Fernández >

= A cultural SL word is translated by a TL cultural word (Newmark)

 

baccalauréat

is translated as ‘(the French) ‘A’ level’, or Abitur as ‘(the German) ‘A’ level’

He met her in the pub > La encontró en el bar > Il l’ a retrouvée dans le café

 

vingt mètres derrière lui

> veinte metros por detrás de él > twenty yards behind him

§

RECOGNISED TRANSLATION = Use of the official or generally accepted translation of any institutional term

Rechtsstaat> constitutional state

 

§F

UNCTIONAL EQUIVALENT = To neutralise or generalise a SL cultural word by using a culture-free word

baccalauréat

> French secondary school leaving exam

he was not a diplomat but a wistful major in the Life Guards > No era diplomático sino triste general del

 

Regimiento Real de Caballería

 

§

DESCRIPTIVE EQUIVALENT, [related to EXPANSION OR AMPLIFICATION]

= To neutralise or generalise a SL cultural word by using a description

 

Samurai

> Japanese aristocracy from the eleventh to the nineteenth century

§

COMPONENTIAL ANALYSIS

To split up a lexical unit into its sense components

 

§C

OMPENSATION= When loss of meaning, sound-effect, metaphor or pragmatic effect in one part of a

sentence is compensated in another part, or in a contiguous sentence

 

The atmosphere in the big gambling room had changed. It was now much quieter > El ambiente había

 

cambiado por completo en la gran sala de juego, que ahora se encontraba más tranquila

 

E.g. The French use of the pronoun

tu to express familiarity between two people (as opposed to formal

vous

) could correspond in English to the use of a first name or nickname, or be marked by familiar

syntactic phrases (ex. I’m, you’re) (Delisle).

 

§

EXPANSION <AMPLIFICATION>

To use more words in the Target Text in order to re-express an idea or to reinforce the sense of a ST word

 

because his correspondence in the TL cannot be expressed as concisely (Delisle)

 

vivificante > life-giving

 

penalty

(in football) > tir de réparation

Yorkshire > condado de Yorkshire

 

§

PARAPHRASE= Amplification or explanation of the meaning of a segment of the text

For Delisle, paraphrase is the result of amplifying a TT by replacing a word from the ST with a group of

 

words or phrasal expression that has the equivalent sense

 

§

EXPLICITATION

To introduce precise details into the TT for clarification (Delisle)

 

To help resolve the basic questions of delegation > Para ayudar a resolver el problema fundamental de la

 

delegación de poderes

 

§

REDUCTION <CONCENTRATION> <resulting in CONCISION and in ECONOMY>

computer science > informática

 

machine à laver

> lavadora

OMISSION

 

= To concentrate or suppress elements in the TL text

 

The committee has failed to act > La comisión no actuó

 

§<

IMPLICITATION>

A translation procedure intended to increase the economy of the TT and achieved by not explicitly rendering

 

elements of information from the Source Text in the Target Text when they are evident from the context

 

or the described situation and can be readily inferred by speaker of the TL

 

Be sure the iron is unplugged from the electrical outlet before filling with water

> Desconectar la plancha

siempre antes de llenar el depósito

 

§

NOTES, ADDITIONS, GLOSSES

When the translator supplies additional information in the form of footnotes, endnote, glossaries at the end

 

of the text, or within the text (e.g.

Debrecen > the city of Debrecen, in West Hungary)


As we all know, good translation is not usually just a question of translating each word in turn of the source text into the target language. Nor does it (often) consist, however, of the translator skimming through the source text, putting it aside and then jotting down the general idea of it in his or her own words in the target language. In between the two extremes there is a wide variety of techniques ("strategies"), many of which translators will use intuitively for any given text.


A List

One widely-accepted list of translation techniques is outlined briefly below. If you are interested, there is a more complete description in Fawcett (1997:34-41) - the full reference is at the end of this page.

1. Borrowing

This means taking words straight into another language. Borrowed terms often pass into general usage, for example in the fields of technology ("software") and culture ("punk"). Borrowing can be for different reasons, with the examples below being taken from usage rather than translated texts:

  • the target language has no (generally used) equivalent. For example, the first man-made satellites were Soviet, so for a time they were known in English as "sputniks".
  • the source language word sounds "better" (more specific, fashionable, exotic or just accepted), even though it can be translated. For example, Spanish IT is full or terms like "soft[ware]", and Spanish accountants talk of "overheads", even though these terms can be translated into Spanish. 
  • to retain some "feel" of the source language. For example, from a recent issue of The Guardian newspaper: "Madrileños are surprisingly unworldly."

2. Calque

This is a literal translation at phrase level. Sometimes calques work, sometimes they don't. You often see them in specialized, internationalized fields such as quality assurance (aseguramiento de calidad, assurance qualité, Qualitätssicherung...).

3. Literal Translation

Just what it says - "El equipo está trabajando para acabar el informe" - "The team is working to finish the report". Again, sometimes it works and sometimes it doesn't. For example, the Spanish sentence above could not be translated into French or German in the same way - you would have to use technique no. 4...

4. Transposition

This is the mechanical process whereby parts of speech "play musical chairs" (Fawcett's analogy) when they are translated. Grammatical structures are not often identical in different languages. "She likes swimming" translates as "Le gusta nadar" (not "nadando") - or in German, "Sie schwimmt gern", because gerunds and infinitives work in different ways in English and Spanish, and German is German (bringing in an adverb to complicate matters). Transposition is often used between English and Spanish because of the preferred position of the verb in the sentence: English wants the verb up near the front; Spanish can have it closer to the end. 

5. Modulation

Now we're getting clever. Slightly more abstract than transposition, this consists of using a phrase that is different in the source and target languages to convey the same idea - "Te lo dejo" - "You can have it".

6. Reformulation (sometimes known as équivalence)

Here you have to express something in a completely different way, for example when translating idioms or, even harder, advertising slogans. The process is creative, but not always easy. Would you have given the name Sonrisas y lágrimas to the film The Sound of Music in Spanish?

7. Adaptation

Here something specific to the source language culture is expressed in a totally different way that is familiar or appropriate to the target language culture. Sometimes it is valid, and sometimes it is problematic, to say the least. Should a restaurant menu in a Spanish tourist resort translate "pincho" as "kebab" in English? Should a French text talking about Belgian jokes be translated into English as talking about Irish jokes (always assuming it should be translated at all)? We will return to these problems of referentiality below. 

8. Compensation

Another model describes a technique known as compensation. This is a rather amorphous term, but in general terms it can be used where something cannot be translated from source to target language, and the meaning that is lost in the immediate translation is expressed somewhere else in the TT. Fawcett defines it as: "...making good in one part of the text something that could not be translated in another". One example given by Fawcett is the problem of translating nuances of formality from languages which use forms such as tu and usted (tu/vous, du/Sie, etc.) into English which only has 'you', and expresses degrees of formality in different ways. If you want to read more, look at Fawcett 1997:31-33.

A Task: Getting Used to the Terms

Here are eight sentences, together with a possible translation. Which of the above techniques has been used in each case? The parts of the sentences you should look at are underlined - naturally, translating a whole sentence may well involve more than one of the above techniques. A hint: there is one example of each technique. Type your answers into the Word document you started earlier.

1. Mi profesor es un cabrón. - My teacher is a bastard. 

2. His lack of experience is obvious. - Su falta de experiencia es evidente. 

3. Seguidamente, aflojaremos el tornillo A... - Next, loosen screw A... 

4. The documents are sent to all departments. - Los documentos se envían a todos los departamentos. 

5. "Eh, jefe, has llegado tarde," dijó Marta. - "Hey boss, you're late," said Marta, in a deliberately over-familiar way. 

6. 'Some Like it Hot' - 'Con faldas y a lo loco' 

7. Prueben nuestra deliciosa paella. - Try our delicious paella. 

8. Your hard disk will be formatted. - Se dará formato al disco duro. 

What techniques can you spot in the parts of the sentences that are not underlined?

Final Task: In Practice

First, go back to your translations from the preliminary task.

  • Which of the above techniques did you use in each case?
  • What would you improve now, having read the list of techniques above? 

Now give examples of some strategies you would use with the following texts (we are looking for a discussion of techniques here, not a translation).

Text 1: English to Spanish

As we embark on the second electrical century, a "triple power shock" of technological, economic and environmental trends could potentially push the energy system further towards a more small-scale decentralized model. Some see parallels with recent revolutions in the telecommunications industry, which has been transformed by new technology and deregulation, and in the computer industry, which has been completely realigned by the rapid shift from mainframes to personal computers. In any event, these new "micropower" technologies represent a dramatic departure from the status quo. (S. Dunn, Micropower: The Next Electrical Era, Worldwatch Institute, Washington D.C., 2000.)

Text 2: Spanish to English

De acuerdo con lo dispuesto en el artículo 60 de la Ley 30/95, de Ordenación y Supervisión de los Seguros Privados, se informa al asegurado que el control de la actividad Entidad Aseguradora de [XXX] SEGUROS GENERALES, COMPAÑIA DE SEGUROS Y REASEGUROS, S.A., corresponde a la Dirección General de Seguros como organismo administrativo del Estado Español, y que el presente contrato de seguro se rige por lo dispuesto en la Ley 50/1.980, de 8 de octubre, de Contrato de Seguro, modificado por la Ley 30/1.995, de 8 de noviembre, de Ordenación y Supervisión de los Seguros Privados publicada en el Boletín Oficial del Estado de 9 de noviembre de 1.995, así como por cualquier otra norma legal futura de aplicación imperativa y por lo convenido en las CONDICIONES GENERALES y PARTICULARES de este contrato, cuyas cláusulas limitativas de los derechos de los Asegurados son específicamente aceptadas por los mismos, como pacto adicional a las CONDICIONES PARTICULARES. (The first sentence(!) of a document outlining the conditions for an insurance policy, 2000).

Digging Deeper

1. Read the piece by Anthony Pym on Two Kinds of Macro-Strategies. This is not an optional reading, although the exercises are.

2. There are widely-differing models for describing these processes. If you are interested in finding out more about these, you could look at Peter Fawcett, Translation and Language, St. Jerome, Manchester, 1997, especially Chapter 4 on Translation Techniques. This is optional reading.

The summary above talks about words and phrases, but bear in mind that translation works at different levels - from words and phrases up to the level of the whole text. Gouadec, who ought to know, says that the mark of novice translators is that they only work at the lowest level (words and phrases), so be warned.


دسته بندی : درس مدلهای ترجمه

 معنی در ساختار (Meaning through Structures)

اشخاص بی شماری شکوه دارند که در ترجمه‌ی جمله‌های انگلیسی به فارسی واژه‌های فارسی برابر انگلیسی‌را در جمله قرار می دهند ولی معنی که به‌دست می آورند قابل درک نیست. می پرسند: چرا؟ پاسخ این سؤال این است که جمله‌ها بر اساس ساختار گرامری ساخته می شوند. هر ساختار گرامی معنی ویژه‌ای‌را ایجاد می کند و مفهوم خاصی را می رساند که فراتر از معنی تک تک واژه‌ها است. مترجمین،همزمان با فراگیری معنی واژه‌ها و دستور زبان انگلیسی، لازم است معنی خاصی‌را که هر ساختار منتقل می کند نیز بیاموزند. این بخش از زبان معمولاً در برنامه‌های آموزش زبان انگلیسی گنجانده نشده و در حقیقت حلقه‌ی گم‌شده آموزش زبان نیز همین است.

azimsarvdalir

پروفسور ارنست برنک کلمبیایی جمله ای را اختراع کرد که تنها با قراردادن یک کلمه در همه نقاط ممکن آن، معنای متفاوتی به خود می گرفت:

 

جمله:  I hit him in the eye yesterday

 و کلمه مورد نظر : "ONLY"  


 
1.       ONLY I hit him in the eye yesterday. (No one else did.)
2.       I ONLY hit him in the eye yesterday. (Did not slap him.)
3.       I hit ONLY him in the eye yesterday. (I did not hit others.)
4.       I hit him ONLY in the eye yesterday. (I did not hit outside the eye.)
5.       I hit him in ONLY the eye yesterday. (Not other organs.)
6.       I hit him in the ONLY eye yesterday. (He doesn't have another eye.)
7.       I hit him in the eye ONLY yesterday. (Not today.)
8.       I hit him in the eye yesterday ONLY. (Did not wait for today.)

 

چگونه بفهمیم؟ چگونه بنویسیم؟

 

چگونه بفهمیم؟ چگونه بنویسیم؟

 

اگر قرار است از انگلیسی به فارسی ترجمه کنیم باید با ساختارهای جمله‌های انگلیسی آشنا باشیم تا مفهوم موجود در جمله‌های انگلیسی را درست بفهمیم و با ساختار‌های جمله‌های فارسی آشنا باشیم تا همان مفهوم را در فارسی درست بنویسیم. بعضی از مترجمین با ساختار های زبان مبدأ آشنا هستند بنابر این مفهوم جمله‌ی مورد نظر را خوب می فهمند ولی برای نوشتن همان مفهوم به زبان فارسی با تأثیر پذیری از ساختار‌های زبان مبدأ، از کلمات فارسی در ساختار‌های زبان انگلیسی استفاده می کنند. نتیجه این می شود که خواننده‌ی فارسی زبان نتواند مفهوم مورد نظر نویسنده زبان مبدأ را، مخصوصا اگر جمله کمی هم پیچیده باشد، از ترجمه در یابد.

 

 azimsarvdalir

در ادامه خلاصه ای از عملیات اصلی حافظه ترجمه آورده شده است:

برای مطالعه ادامه مقاله، به ادامه مطلب مراجعه کنید.


عملیات برون خطی

  • ورود: این عمل برای انتقال متن و ترجمه آن از یک فایل متنی به TM استفاده می شود.
  • تحلیل: فرایند تحلیل از طریق مراحل زیر انجام می شود:

تجزیه متنی: توجه به  نقطه گذاری برای تشخیص برای مثال انتهای جمله از کلمات اختصاری بسایر مهم است.بنابراین، علامت گذاری شکلی از پیش ویرایش است. المان های خاصی وجود دارند که نیازی به ترجمه آنها نیست مانند اسامی و کدهای خاص، در حالی که سایر آنها را باید به فرمت زبان اصلی تبدیل نمود.

تجزیه از نظر زبان شناسی: مبنایی در اختصار برای تهیه لیست هایی از کلمات و یک متن برای ترجمه خود کار اصطلاحات از یک بانک اطلاعاتی استفاده می شود. از طرف دیگر، تجزیه نحوی ممکن است برای اقتباس اصطلاحاتی با چندین کلمه یا کلمه بندی از یک متن اصلی استفاده شود. بنابراین تجزیه به منظور یکسان سازی ترتیب کلمات مختلف کلمه بندی استفاده می شود.

بخش بندی: هدف بخش بندی انتخاب مفیدترین واحدهای ترجمه موجود است. بخش بندی مشابه نوعی تجزیه است. با استفاده از تجزیه و هم ترازی سطحی تک زبانه ای که به بخش بندی وابسته است انجام می شود. اگر مترجم ترجمه را به طور دستی تصحیح کند نسخه های بعدی متن نمی توانند مطابقت ها را پیدا کنند. مترجمان معمولا جمله به جمله پیش می روند با این حال ترجمه یک جمله ممکن است به ترجمه جمله بعدی وابسته باشد.

هم ترازی: این کار یافتن تناظرهای میان متون مبدا و مقصد است. باید از هم ترازی به بخش بندی بازخوری وجود داشته باشد و و یک الگوریتم هم ترازساز خوب قادر به تصحیح بخش اولیه می باشد.

  • صدور: عملیات صدور متن را از TM به فایل متنی خروجی منتقل می کند. ورود و صدور باید معکوس باشند.

عملیات روی خط

در هنگام ترجمه یکی از اهداف اصلی TM بازیابی مناسب ترین تطابق ها از حافظه است به طوری که مترجم بتواند بهترین را انتخاب کند. TM باید هم متن مبدا و هم مقصد را با اشاره به عینیت ها و تفاوت هایشان نشان دهد.

  • بازیابی: ممکن است از TM  یک یا چند مطابقت بازیابی شود.
  • تطابق دقیق: تطبیق های دقیق وقتی ظاهر می شوند که تطابق میان متن اصلی فعلی و ذخیره شده تطبیقی کلمه به کلمه باشد.
  • تطبیق دقیق مفهومی (ICE) یا تطبیق تضمین شده: تطبیق ICE نوعی تطابق دقیق است که در مفهوم کاملا یکسان به معنی جایگاه یکسان در پاراگراف اتفاق می افتد. مفهوم اغلب توسط جملات بعد و قبل از جمله و مشخصه هایی مانند اسم فایل متنی، تاریخ و مجوزهای آن تعیین میشود.
  • تطبیق فازی: هنگامی که جستجو دقیق نیست، تطبیق فازی داریم. برخی سیستم ها برای این جستجو درصدی تعیین می کنند که در آن تطبیق فازی بیش از 0% و کمتر از100% است.
  • راهنمای لغات: مشخصه ای که توسط آن کاربر می تواند یک یا چند لغت را در بخشی از متن اصلی انتخاب کند و سیستم بخش هایی را که با لغات مورد جست و جو تطابق دارند نمایش می دهد. این مشخصه برای پیدا کردن معنی عبارات و اصطلاحاتی که در مجموعه اصطلاحات وجود ندارند نیز مفید است.
  • به روز رسانی: TM هنگامی که ترجمه جدیدی توسط مترجم پذیرفته می شود به روز می شود. و همواره در به روز رسانی یک پایگاه داده این سوال وجود دارد که حالا با محتویات قبلی چه کنیم؟ TM را می توان با حذف یا تغییر ورودی های TM ویرایش نمود. برخی سیستم ها به مترجم اجازه می دهند چندین ترجمه از یک بخش از متن را ذخیره کند.
  • ترجمه خودکار: ابزارهای حافظه های ترجمه اغلب بازیابی خودکار و جایگزینی را امکان پذیر می کنند.
  • بازیابی خودکار: TM ها  همانطور که مترجم در متن پیش می رود به طور خود کار مورد جستجو قرار گرفته و نمایش داده می شوند.
  • جایگزینی خودکار: در ترجمه نسخه های جدید متن مطابقت ها انجام می شوند. در طول جایگزینی خودکار مترجم متن را با متن اصلی مقایسه نمی کند بنابراین اگر در ترجمه قبلی خطایی وجود داشته باشد به ترجمه جدید نیز منتقل می شود.
  • شبکه سازی: با شبکه سازی در هنگام ترجمه این امکان فراهم می شود که متنی را به همراه گروهی از مترجمان به صورت کارامد ترجمه کنید. با این روش ترجمه ای که توسط یک مترجم وارد می شود توسط مترجمان دیگر قابل رویت است. به علاوه اگر حافظه های ترجمه پیش از خاتمه ترجمه به اشتراک گذاشته شوند این امکان وجود دارد که اشتباهات به وجود آمده توسط یک مترجم توسط سایر افراد تیم تصحیح شود.

 

مزایای اصلی

حافظه های ترجمه در ترجمه متون فنی و متونی که شامل واژه های تخصصی هستند بسیارمفید تر است. مزایای آنها به این شرح اند:

  • تضمینی برای ترجمه کامل متن (حافظه های ترجمه بخش هایی از ترجمه مقصد را که خالی باشند نمی پذیرند)
  • تضمینی بر اینکه متون ترجمه شده سازگار بوده دربرگیرنده تعاریف، عبارات و اصطلاحات مشترک هستند. هنگامی که چندین مترجم بر یک پروژه کار می کنند این موضوع حائز اهمیت است.
  • قادر نمودن مترجمان به ترجمه متون در فرمت های مختلف بدون نیاز به نرم افزاری که منحصرا برای پردازش آن فرمت لازم باشد.
  • سرعت بخشیدن به کل فرایند ترجمه؛ از آنجایی که حافظه های ترجمه متون ترجمه شده قبلی را "به خاطر می سپارند" مترجم مجبور است  تنها یک بارآن را ترجمه کند.
  • کاهش هزینه ترجمه های بلند مدت؛ به عنوان مثال متون کتابچه های راهنما، پیام های اخطار یا مجموعه های اسناد را تنها  باید یک بار ترجمه کرد و می توان بارها از آن استفاده نمود.
  • صرفه جویی در زمان و هزینه در پروژه های حجیم با کمک بسته های TM ممکن است در ترجمه اول پروژه نیز انجام شود ولی این صرفه جویی اغلب در هنگام ترجمه ورژن های متوالی آن پروژه کاملا به چشم می آید.

معایب اصلی

مشکلات اصلی که در استفاده از حافظه های ترجمه بوجود می آیند به این شرح اند:

  • مفهوم "حافظه های ترجمه" بر اساس این فرضیه است که جملات استفاده شده در ترجمه قبلی را می توان "تکرار" نمود. اما، نکته اصلی ترجمه این است که مترجم باید پیام متن را ترجمه کند و نه جملات تشکیل دهنده آن را.
  • حافظه های ترجمه به آسانی با ترجمه موجود و محلی سازی هم سو نمی شوند. به منظور بهره برداری از تکنولوژی TM فرایند ترجمه باید مجددا طراحی شود.
  • حافظه های ترجمه اکنون تمام فرمت های متنی را پشتیبانی نمی کنند، و ممکن است فیلترهایی برای پشتیبانی از تمام انواع فایل وجود نداشته باشد.
  • هزینه وارد سازی ترجمه قبلی کاربر در پایگاه داده حافظه ترجمه، بهبود آن و نیز هر محصول پشتیبان دیگر نیازمند سرمایه گذاری بسیار است.
  • نگهداری پایگاه داده های حافظه ترجمه همچنان در بیشتر موارد به صورت فرایندی دستی باقی مانده است و خطا در نگهداری آنها می تواند منجر به کاهش چشم گیر کارایی و کیفیت تطابق های TM شود.
  • همان طور که قبلا گفته شد حافظه های ترجمه برای متونی که در آنها تکرار کمی وجود دارد یا قسمت های غیر قابل تغییر در نسخه های مختلف آنها وجود ندارد مناسب نیستند. متن های فنی معمولا بهترین گزینه برای استفاده از حافظه ترجمه هستند در حالی که متون بازاریابی یا ابتکاری بدترین گزینه اند.

 

مراجع

http://www.translationdirectory.com/articles/article1724.php

          http://langtech.jrc.it/DGT-TM.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Translation_memory

stai.mihanblog.com



---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


حافظه ترجمه ؛ Translation Memory (TM)

 

یکی از تکنیک های اصلی که در نرم افزارهای کمک ترجمه رایانه ای از آن استفاده می شود حافظه ترجمه است. در این مقاله و مقاله بعد قصد دارم به تعریف حافظه های ترجمه، نحوه عملکرد و تاریخچه آنها و همچنین برخی مزایا و معایب این حافظه ها بپردازم. مترجمان گاهی درهنگام ترجمه متون و یا پروژه های مختلف با اصطلاحات یا جملات و یا حتی پاراگراف های تکراری مواجه شده و مجبور می شوند مجددا آنها را ترجمه نموده یا با صرف زمان و انرژی بسیار آن را در متن جستجو کرده و سپس جایگزین نمایند، که حتی ممکن است پس از تمام این مراحل به علت عدم تشابه مضامین ترجمه و تناقض در جایگزینی کلمات با عدم رضایت مشتری روبرو شوند. در این مواقع به اهمیت وجود حافظه ترجمه پی می برند. در این گونه موارد حافظه ترجمه چطور به ما کمک می کند؟ پاسخ ساده است.  TMها یا حافظه های ترجمه کلمات، جملات و حتی پاراگراف های مشابه را به راحتی جایگزین می کنند و از ایجاد تناقض در متن جلوگیری کرده متنی یکپارچه و دقیق به ما ارائه می دهند. در نتیجه استفاده از حافظه ترجمه کیفیت، سرعت و دقت ترجمه را بالا می برد و رضایت خاطر مشتریان را فراهم می کند.

لطفاً برای مطالعه دنباله مقاله به ادامه مطلب مراجعه کنید.


حافظه ترجمه ؛ Translation Memory (TM)

 

یکی از تکنیک های اصلی که در نرم افزارهای کمک ترجمه رایانه ای از آن استفاده می شود حافظه ترجمه است. در این مقاله و مقاله بعد قصد دارم به تعریف حافظه های ترجمه، نحوه عملکرد و تاریخچه آنها و همچنین برخی مزایا و معایب این حافظه ها بپردازم. مترجمان گاهی درهنگام ترجمه متون و یا پروژه های مختلف با اصطلاحات یا جملات و یا حتی پاراگراف های تکراری مواجه شده و مجبور می شوند مجددا آنها را ترجمه نموده یا با صرف زمان و انرژی بسیار آن را در متن جستجو کرده و سپس جایگزین نمایند، که حتی ممکن است پس از تمام این مراحل به علت عدم تشابه مضامین ترجمه و تناقض در جایگزینی کلمات با عدم رضایت مشتری روبرو شوند. در این مواقع به اهمیت وجود حافظه ترجمه پی می برند. در این گونه موارد حافظه ترجمه چطور به ما کمک می کند؟ پاسخ ساده است.  TMها یا حافظه های ترجمه کلمات، جملات و حتی پاراگراف های مشابه را به راحتی جایگزین می کنند و از ایجاد تناقض در متن جلوگیری کرده متنی یکپارچه و دقیق به ما ارائه می دهند. در نتیجه استفاده از حافظه ترجمه کیفیت، سرعت و دقت ترجمه را بالا می برد و رضایت خاطر مشتریان را فراهم می کند.

لطفاً برای مطالعه دنباله مقاله به ادامه مطلب مراجعه کنید.

تاریخچه مختصری از حافظه های ترجمه

حافظه های ترجمه مفهوم جدیدی نیستند - - تحقیقات دانشگاهی این مفهوم در اواخر 1970 آغاز شد، و شکل گیری تجاری اولیه آن در اواخر 1980 صورت گرفت- - ولی این حافظه ها از نظر تجاری در اواخر 1990 در دسترس قرار گرفتند. سیستم های حافظه های ترجمه در اصل جملات تنظیم شده متن مبدا و مقصد را در پایگاه داده ای ذخیره می کنند که در طول ترجمه این جملات را از این پایگاه داده فراخوانی می کنند. مشکل این شیوه این است که تضمینی برای این موضوع وجود ندارد که جمله زبان مرجع از همان متن جمله موجود در پایگاه داده اصلی باشد. بنابراین کلیه مطابقت ها نیازمند بازبینی تطبیق حافظه در ارتباط با متن جدید توسط مترجم می باشند. اگرچه این بازبینی از ترجمه کامل ارزان تر است ولی به هر حال هزینه بر است.

تعریف و نحوه کار

حافظه ترجمه یا TM پایگاه داده ای است که بخش هایی را که سابقا ترجمه شده اند ذخیره می کند. سیستم حافظه ترجمه کلمات، عبارات، و پاراگراف هایی را قبلا ترجمه شده اند ذخیره کرده و به مترجمین انسانی کمک می کند. این حافظه متن اصلی و ترجمه مربوط به آن را در واحد های ترجمه ذخیره می کند.

حافظه ترجمه (TM) پایگاه داده ای از ترجمه های انسانی است. همان طور که جملات جدیدی را ترجمه می کنید به طور خود کار تمام حافظه های ترجمه موجود به منظور یافتن ترجمه های قبلی مشابه جمله جدید شما جستجو می شود. اگر چنین جمله ای وجود داشته باشد تنظیم شده و به شما نشان داده می شود. مقایسه ترجمه شما با ترجمه های انسانی قبلی عدم تناقض را افزایش داده در زمان صرفه جویی می کند: می توانید از ترجمه های قبلی مجددا استفاده نمایید یا آنها را برای ایجاد ترجمه جدید مناسب تر ویرایش کنید. هنگامی که یک متن ترجمه ای را به پایان می رسانید ترجمه های شما در یک حافظه ترجمه ذخیره می شود به این صورت شما یا سایر مترجمان می توانید از کار دوباره اجتناب کنید.

برخی برنامه های نرم افزاری که از حافظه های ترجمه استفاده می کنند با عنوان مدیران حافظه ترجمه (TMM) شناخته می شوند.

حافظه های ترجمه نوعا به همراه ابزار CAT اختصاصی، برنامه پردازش واژه، سیستم های مدیریت اصطلاحات، واژه نامه های چند زبانه یا حتی خروجی خام ترجمه ماشینی استفاده می شوند.

حافظه ترجمه بخش های متنی در یک زبان مبدا و ترجمه های آنها در یک یا چند زبان مقصد را شامل می شود. این بخش ها می توانند بلوک ها، پاراگراف ها، جملات یا عبارات باشند. کلمات منفرد توسط اصول مدیریت اصطلاحات کنترل می شوند و در محدوده کاری TM نیستند.

برنامه متن اصلی را (متنی که باید ترجمه شود) به بخش هایی می شکند، و به دنبال مطابقت هایی میان بخش ها و و منبعی که از متن اصلی دیگری که قبلا ترجمه شده و در حافظه ترجمه ذخیره شده است می گردد، و این مطابقت ها را به عنوان حق انتخاب ترجمه ارائه می نماید. مترجم می تواند از میان آنها یکی را پذیرفته آن را در ترجمه جدید جایگزین نماید، یا آن را به منظور تطبیق با متن ویرایش کند. در دو مورد آخر متن جدید یا ویرایش شده در پایگاه داده ذخیره می شود.

برخی از حافظه های ترجمه تنها به دنبال مطابقت های 100 درصد می گردند، به این معنی که می توان گفت این حافظه ها تنها می توانند بخش هایی از متن را که به طور کامل با پایگاه داده هم خوانی دارند اصلاح نمایند، در حالی که دسته دیگری از حافظه های ترجمه از الگوریتم های تطبیق فازی (fuzzy matching) برای ترجمه بخش های مشابه استفاده می کنند. توجه به این نکته ضروری است که سیستم های حافظه ترجمه نوعی تنها در بخش متن اصلی به دنبال متن می گردند.

انعطاف پذیری و قدرت الگوریتم های تطبیق کارایی حافظه ترجمه را تعیین می کند، اگرچه در برخی برنامه ها میزان فراخوانی مطابقت های دقیق می تواند آنقدر زیاد باشد که با ترجمه الگوریتم تطبیق 100% برابری کند.

بخش هایی که هیچ مطابقتی در پایگاه داده برایشان پیدا نمی شود باید به طور دستی توسط مترجم ترجمه شوند. بخش های به تازگی ترجمه شده در پایگاه داده ذخیره می شوند که از آنجا می توان آنها را برای ترجمه های بعدی و نیز تکرار های آن بخش در همان متن استفاده نمود.

در مقاله بعدی به عملیاتی که در حافظه های ترجمه  انجام می شود و مزایا و معایب این حافظه ها می پردازم.

 

stai.mihanblog.com

باتوجه به اینکه ممکن است قالبهای ساختاری به ظاهر همگون در دو زبان مختلف  دارای ارزش و نقش ارتباطی متفاوت باشند، مترجم نباید و نمی‌تواند روش «ساختار -به- ساختار»

 (structure-for-structure)  را مبنای کار ترجمه قرار بدهد .

منظور ازترجمه «ساختار-به-ساختار» ، آن است که مترجم ساختارهای زبان مبدأ را با ساختارهای متناظرشان در زبان مقصد جایگزین کند بدون اینکه ارزش و نقش ارتباطی آنها را مد نظر قرار بدهد.
 
Structure-for-structure translation is the replacement of the SL structures by their
parallel TL ones
 
This type of translation is not always acceptable because the SL structures and
their TL parallel  ones may be of different communicative values
 
nRather than rendering a structure-for-structure translation, the translator should first determine the value of the SL structure and then try to find appropriate TL structures to carry the same value.

برگرفته از کتاب "هفت گفتار درباره ترجمه": دکتر کورش صفوی

"در تمامی مقاله ها سعی بر آن بوده تا به کمک مبانی زبانشناسی به بررسی موضوعات پرداخته شود. شاید در دید نخست، بررسی مسایل ترجمه از دیدگاه زبانشناسی برای بسیاری از مترجمان با سابقه قابل توجیه ننماید، اما آنچه امروزه تحت عنوان «ترجمه شناسی» مطرح است، به ما نشان می دهد که بررسی نظری مبانی ترجمه، بدون آشنایی با اصول زبانشناسی ممکن نمی نماید.


تجربه نیز نشان داده است که نزدیک به تمامی آنچه درباره مسایل نظری ترجمه نوشته شده، از آن کسانی است که یا زبانشناسند ویا به نوعی با این دانش آشنایی دارند. نگارنده این سطور بر ابن باور نیست که هر که ترجمه می کند می بایست با زبانشناسی آشنایی داشته باشد اما اعتقاد دارد که آموزش ترجمه و بررسی مسایل ترجمه بدون در نظر گرفتن مبانی دانش زبانشناسی ممکن نیست."

گفتار اول: نگاهی به مبانی ترجمه

ترجمه عبارت است از برگردان متنی از زبان مبدا به زبان مقصد بدون کوچکترین افزایش یا کاهش در صورت و معنی. این تعریف اگرچه دقیق است اما صرفا جنبه نظری دارد، زیرا هیچ پیامی را نمی توان بدون تغییر در صورت و معنی از زبانی به زبان دیگر منتقل کرد. این مساله به ساختارهای متفاوت زبانها باز می گردد. هر زبان از واژگان خاص خود استفاده می کند؛ هر یک از این واژه ها معنی یا معانی ویژه خود را داراست. همنشینی واژه ها در هر زبان بکار می رود می تواند معنی یا معانی ویژه ای برای خود داشته باشد که در نتیجه انتقال هر یک از این جملات بدون دستکاری، حذف برخی از ویژگیها  یا اضافه کردن ویژگی های دیگر امکان پذیر نمی نماید. بدین ترتیب در کنار ترجمه بعنوان یک حرفه که سابقه ای چند هزار ساله دارد، دانش «ترجمه شناسی»[1] نیز به وجود آمد تا به بررسی نظری چند و چون این مساله بپردازد.

از طریق زبانشناسی مشخص شد که ساخت صوری و معنایی زبانها با یکدیگر تفاوت دارند و عناصر سازه ای هر زبان در تمامی سطوح دارای بافت و نظامی منسجم است. مشخص شد که از طریق تحلیل تقابلی[2] می توان سطوح مختلف آوایی، واژگانی و نحوی زبانها را با یکدیگر مقایسه کرد و وجوه اشتراک و افتراق آنها را مشخص ساخت.

بتدریج مواد اولیه بررسی های زبانشناختی بویژه معنی شناسی در مطالعه مسایل ترجمه بکار گرفته شد و به پیدایش دانشی انجامید که امروزه بدان نام ترجمه شناسی نهاده اند.

گونه های ترجمه:

ترجمه در نخستین گام به دو گونه ترجمه شفاهی[3] و ترجمه مکتوب[4] قابل تقسیم است. ترجمه شفاهی برگردان گفته ای از زبان مبدا به زبان مقصد است و ترجمه مکتوب طبعا به نوشتار و برگردان یکی از این دو اصطلاح وابسته به ابزار بکار رفته در زبان مبدا است.

ترجمه شفاهی:

ترجمه شفاهی دارای دوگونه اصلی است:

الف- ترجمه همزمان[5]

ب- ترجمه ناهمزمان[6]

تفاوت میان این دوگونه ترجمه شفاهی در انتخاب برش ساختاری گفته در ارتباط با زمان است. در ترجمه شفاهی همزمان، مترجم با درک یک یا چند واژه نخست گفته در زبان مبدا به برگردان آن می پردازد و با اندک اختلاف زمانی پس از پایان گفته در زبان مبدا، برگردان را در زبان مقصد به پایان می برد. در ترجمه شفاهی ناهمزمان یا پیاپی گفته زبان مبدا برش می خورد و مترجم پس از درک برش مذکور که معمولا بیش از یک جمله است، در زمان مکث گوینده، برگردان آن بخش از گفته را در اختیار مخاطب یا مخاطبین قرار می دهد. امکان بکارگیری ترجمه همزمان به آرایش واژگان[7] دو زبان مبدا و مقصد وابسته است. در ترجمه ناهمزمان، مترجم می بایست تمامی یک برش از گفته را در حافظه خود نگاه دارد؛ این کار در برخی موارد با یادداشت برداری امکان پذیر خواد بود و در شرایطی خاص متضمن آگاهی مترجم از تندنویسی یا اختصارنویسی است.

مهمترین عامل تمایز بین ترجمه شفاهی و مکتوب، مساله زمان است. زمان در ترجمه شفاهی چند لحظه یا دقیقه ای بیش نیست، درحالیکه برای ترجمه مکتوب چنین نیست. امکان استفاده از زمان در ترجمه مکتوب به سنجیده تر شدن متن ترجمه شده می انجامد؛ بکارگیری ابزارهای کمکی از قبیل فرهنگ لغات نیز می تواند به این سنجیدگی کمک کند.

تفاوت میان ماهیت ترجمه شفاهی و مکتوب به تمایز میان مترجم شفاهی و کتبی می انجامد. مترجم شفاهی الزاما مترجم کتبی خوبی نیست و عکس این موضوع بیشتر صادق است. مترجم شفاهی می بایست آگاهی کامل از موضوع مورد ترجمه داشته باشد، اما این آگاهی برای مترجم کتبی الزامی نیست. از سوی دیگر در اختیار نداشتن زمان برای مترجم شفاهی، برگردان نسیجده او را از قبیل عدم رعایت ترتیب واژه ها، بکارگیری ویژگیهای گفتاری و جز آن قابل توجیه می سازد، لیک چنین توجیهی برای محصول کار مترجم کتبی وجود ندارد.

ترجمه مکتوب

حوزه کاربرد ترجمه شفاهی بسیار محدود است و بیشتر در محافل سیاسی، مصاحبه ها و گفتگو های دولتی مورد استفاده قرار می گیرد. زمینه های مورد ترجمه نیز به چند زمینه سیاسی، اقتصادی، نظامی و جز آن محدود می شود، اما در ترجمه  مکتوب چنین نیست. محدودیتی برای ترجمه مکتوب نمی توان قایل شد. تنها محدودیت موجود، نوشتاری بودن زبان مبدا است و بس.

واحد ترجمه

برشی از زنجیره مورد ترجمه از سوی مترجم بعنوان واحدی برای معادل یابی در نظر گرفته می شود، واحد ترجمه نام دارد. واحد ترجمه می تواند واژه، جمله یا عبارت باشد. ترجمه بر حسب واحد برگزیده شده، دست کم دارای سه مرحله زیر است:

الف- ترجمه تحت اللفظی

واحد ترجمه در این مرحله واژه است، بدین معنی که دربرابر هر واژه متن زبان مبدا، واژه ای از زبان مقصد آورده می شود. این مرحله از ترجمه برای برگردان بسیاری از شبه جمله ها و واژه های مرکبی بکار می رود که معادل دقیقی برای آنها در زبان مقصد موجود نیست.

 ژرف ساخت:deep structure

مشخصه های واجی:phonological features

در اینجا می بینیم که ترجمه تحت اللفظی کارایی کافی دارد؛ اما به ندرت می توان جمله ای را تماما به همین صورت ترجمه کرد زیرا در چنین شرایطی یا ساخت دستوری زبان مبدا به زبان مقصد تحمیل می شود؛ مانند:

He gave me a book to read

او داد به من کتابی برای خواندن

و یا جمله بدست آمده در زبان مقصد مفهوم جمله زبان مبدا را ندارد!

He kicked the bucket

او به سطل لگد زد.

ب- ترجمه جمله

در این مرحله، واحد ترجمه جمله است. در این ترجمه قواعد دستوری و شیوه آرایش واژگان در زبان مبدا در نظر گرفته می شود.بدین ترتیب هر یک از جملات متن زبان مبدا با حفظ معنی تک تک واژه ها به جمله ای در زبان مقصد ترجمه می شود.

پ- ترجمه آزاد

در این مرحله واحد ترجمه عبارت یا پاراگراف است. مترجم در چنین مرحله ای پیام متن زبان مبدا را در مجموعه جملاتی از زبان مقصد بدست می دهد. در این ترجمه افزایش و کاهش در نهایت خود بکار خواهد رفت.

بدین ترتیب می بینیم که جمله واحد مطلوب ترجمه بشمار می رود، هرچند ترجمه تحت اللفظی و ترجمه آزاد نیز در شرایطی خاص راهگشاست. در بسیاری از مواردی که متن زبان مبدا با برچسب «ترجمه ناپذیر» مشخص می گردد، تنها راه حل ترجمه آزاد است.

ترجمه ارتباطی[8] و ترجمه معنایی[9]

در جریان ترجمه، مترجم با دو زبان مبدا و مقصد درگیر است. او می بایست سعی بر آن داشته باشد که خواننده، ترجمه اش را دریابد و ضمنا پیام نویسنده نیز تحریف نشود. مترجم در این میان بسته به نوع متن و هدف ترجمه گاه بیشتر به گیرنده پیام و گاه بیشتر به فرستنده پیام توجه نشان خواهد داد.

ترجمه معنایی، نویسنده را مهمتر از خواننده در نظر می گیرد. بدین ترتیب این امکان همواره وجود دارد که ساختهای صوری و معنایی نامانوس به زبان مقصد راه یابد. در ترجمه معنایی سعی بر آن است تا تمامی الگوهای ساختی و معنایی زبان مبدا به زبان مقصد برگردد و گاه بر آن تحمیل شود و طبیعی است که چنین ترجمه ای را براحتی نمی توان خواند.

از سویی دیگر، در ترجمه ارتباطی، خواننده مهمتر از نویسنده بشمار می رود. مترجم سعی بر آن خواهد داشت تا متن ترجمه شده را حتی الامکان برای خواننده مانوس سازد، بدین ترتیب این امکان همواره وجود دارد که متن بدست داده شده، بطور کامل گفته نویسنده نباشد.

آنچه پیشتر تحت عنوان ترجمه تحت اللفظی مطرح شد، گرایش به سمت ترجمه معنایی دارد و ترجمه آزاد نیز به ترجمه ارتباطی گرایش نشان می دهد.

برای درک بهتر موضوع می توان از نمونه هایی استفاده کرد:

 More catholic the Pope

ترجمه معنایی: کاتولیک تر از پاپ

ترجمه ارتباطی: کاسه داغ تر از آش

She looks like a red rose

ترجمه معنایی: مثل گل سرخ می ماند.

ترجمه ارتباطی: مثل ماه می ماند.

هر دو مثال، نمونه هایی از ضرب المثل ها، عبارت های تشبیهی و اصطلاحاتی هستند که می توانند کاربرد ترجمه ارتباطی را توجیه کنند؛ هر چند چنین توجیهی مطلق نیست، زیرا افراط در ترجمه ارتباطی می تواند به حذف رنگ و بوی فرهنگی زبان مبدا بیانجامد.

[1]. Translatology

[2]. Contrastive analysis

[3]. Interpretation

[4]. Translation

[5]. Simultaneous

[6]. Consecutive

[7]. Word Order

[8]  .Communicative translation

[9]. Semantic translation

 



uandmyfuture.blogfa











قدمه

تفّکرِ اولیۀ نگارشِ مقالۀ حاضر از مقالۀ دکتر حسین ملانظر که با نام « گزیده ای از منابعِ و پایگاه های اینترنتی » در فصلنامۀ مطالعاتِ ترجمه به چاپ رسید، گرفته شده است. در واقع، مقالاتی که تاکنون در زمینۀ ارتباطِ ترجمه و رایانه حداقل در مطالعاتِ ترجمه چاپ شده است، همگی به تصویرِ کلی چنین ارتباطی نگاه کرده اند و هیچ کدام به برشمردن نامِ ابزار لازم در ترجمه نپرداخته اند. ولی با توجه به مواردِ گوناگونِ استفاده از رایانه در ترجمه، لازم است مترجم حداقل برای موفقیت بیشتر و افزایشِ سرعت در کار خویش با نرم افزارهای مربوط به ترجمه آشنا شود. این مقالهِ حاصل جمع آوری اطلاعات از پایگاه های اینترنتی مختلف تولیدکننده نرم افزار و ابزاری است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به ترجمه مربوط هستند. از دهۀ 1940 ، که ایده استفادهِ از رایانه برای نخستین بار مطرح شد، تا امروز پژوهش های بسیاری در این زمینه چه در بخشِ سخت افزار و چه در زمینۀ نرم افزار صورت گرفته است. امروزه از رایانه در تمامی رشته ها استفاده می شود و حتی تقریباً هر رشته ای بسته های نرم افزاری خاصِ خود را دارد. ترجمه نیز از این امر جدا نیست و بسته های نرمافزاری گوناگونی وجود دارد که موردِ استفاده مترجمان قرار می گیرد. از جمله محققانیِ که در زمینه معرفی نرمافزارهای ترجمه پژوهش کرده اند عبارتند از:
دهلر (Dohler) درسالِ 1997، اوسترموهل (Austermuhl) درسال 2001، نوگویرا (Nogueira) و سومرز (Somers) در سال 2003. البته باید خاطر نشان کرد که این افراد در کتابهای خود بیشتر به ابزار
ترجمه به کمک رایانه پرداخته اند.


ابزار الکترونیکی ترجمه

می توان مواردِ زیر را به عنوانِ مهمترینِ ابزارِ الکترونیکیِ ترجمه نام برد:

1) واژه پردازها
2) فرهنگ لغت و دایرة المعارف های الکترونیکی
3) اینترنت و ابزار آن
4) ویرایشگرهای تصویر ایمج ادیتورز Image Editors
5) ابزارِ ترجمه به کمک رایانه
6) ابزارِ مرتبط با فایلهای پی دی اف PDF
7) ابزار چاپ رایانه ای Desktop Publishing Tools
8) ابزارِ غلط گیری
9) ابزارِ لازم برای مترجمانِ مستقل

هر یک از این ابزار در بخشهای بعدی به تفصیل معرفی می شوند.


1. واژه پردازها

واژه پردازها مهمترینِ ابزارِ مترجم هستند، چرا که به وسیلۀ آنها مترجم می تواند به راحتی تایپ کند. در ضمن، برنامه های جانبیِ این ابزار نیز کمکِ شایانی به مترجم می کنند. این برنامه های کمکی که مثلاً کارِ بررسی غلط های املایی و دستوری متن را در حین تایپ انجام می دهند، در درون واژه پردازها عمل می کنند. البته در زمینۀ تصحیح املایی می توان از اسپل (ASPELL) نیز یاد کرد که مستقل از واژه پرداز عمل می کند. از دیگر ویژگی های جالبِ واژه پردازها شمارشِ کلِ کلماتِ یک متن است. البته در این مورد نیز کَت کانت (CATCOUNT) و اِنی کانت (ANYCOUNT) از برنامه هایی هستند که مستقل از واژه پرداز عمل می کنند. وظیفۀ نرم افزارِ اول شمارشِ کلماتِ در پروژه های ترجمه به کمک رایانه و وظیفۀ نرم افزارِ دوم شمارشِ کلمات در فایلهای آر تی اف (RTF)، اچ تی ام ال (HTML)، پی دی اف (PDF) و... است. از جمله مهمترین واژه پردازهای موجود در بازار عبارتند از: مایکروسافت ورد (Microsoft Word)، اُپن آفیس (Open Office)، او آر جی رایتر (Org Writer)، و اَبیورد (Abiwordا).


2. فرهنگ لغت و دایرة المعارف های الکترونیکی

مهارتِ خواندن و درکِ مطلب از جمله اصلی ترین توانایی های مترجم است. ولی هر اندازه هم که مترجمی به هردو زبان تسلط داشته باشد، باز هم در بسیاری از موارد برای حلِ مشکلاتِ مربوط به اصلاحات و املاء کلمات، نیازمندِ جستجو در کتابها و منابعِ مرجع است. فرهنگ های الکترونیکی از جمله این منابعِ مرجع است که نسبت به فرهنگ های دیگر دارای مزیتِ سرعت و راحتی جستجو هستند. امروزهِ شمارِ زیادی از این ابزار، با نام های تجاری مختلف و به شکل لوحهای فشرده (CD) در بازار یافت می شود، ولی در اینجا تنها تعدادی از معروفترین آنها ذکر می شود: آکسفورد (Oxford) و کولینز (Collins) فرهنگ لغتهای چند و تک زبانۀ الکترونیکی هستند که می توان در آنها عبارات و همنشینی کلمات را جستجو کرد و در ضمن به تلفظِ بسیاری از مدخل های آنها گوش داد.
مریام وبسترز آنلاین دیکشنری اند تساورس (Merriam-Webster’s Online Dictionary and Thesaurus) به نشانی http://www.m-w.com فرهنگ لغتی است اینترنتی که در آن می توان علاوه بر معنی لغات، نقش و ریشۀ کلمات و اصطلاحاتِ را نیز جستجو کرد و به تلفظِ بسیاری از مدخل ها گوش داد. در ضمن، پیوندهای موجود در آن امکانِ بررسی سریع بین مدخلها را به کاربر می دهد. وب سایت www.wordreference.com نیز گزینۀ مناسبِ دیگری است که دارای فرهنگ های لغت چند و تک زبانه و هم چنین فرهنگِ لغات مترادف است. از دایرة المعارف های الکترونیکی نیز می توان به دایرة المعارف ویکی پدیا (http://www.wikipedia.org) اشاره کرد که بسیاری از کاربرانِ اینترنت هم اکنون آن را بهترینِ دایره المعارفِ موجود می دانند.


3.اینترنت و ابزار آن

3-1 مرورگرهای وب
مرورگرهای وب برنامه هایی کاربردی هستند که به کاربر این امکان را می دهند تا صفحاتِ اچ تی ام ال (HTML) را در وبِ جهانی، یک شبکه دیگر یا رایانه خویش مشاهده و یا پیوندها را دنبال کند و فایلها را انتقال دهد. معروفترین این مرورگرها عبارتند از: ماکروسافت اینترنت اکسپلورر (Microsoft Inte
et Explorer)، موزیلا فایرفاکس (Mozilla Firefox) و اُپرا (Operaا).

3-2 برنامه های مربوط به پست الکترونیک
، از جمله معروفترین سرویس دهنده های پست الکترونیک می توان به جیمیل Gmail ا(Google Mail)، یاهو (Yahoo) و هات میل (Hotmail ) اشاره کرد. البته برای کنترل و سازماندهی بهترِ پیام ها نیز می توان از برنامه هایی نظیرِ مایکروسافت آتلوک (Microsoft Outlook )، موزیلا تاندربِرد (Mozilla Thunderbird) و یودرا (Eudora) استفاده کرد.

3-3 موتورهای جستجو
یکی از راه های بهبود و تسهیل ترجمه، بالا بردنِ دانش و اطلاعات مترجم در زمینۀ متن مورد ترجمه است. امروزه موتورهای جستجو کسب چنین دانشی را برای مترجم آسان کرده اند. البته باید درنظر داشت که در نهایت، این مترجم است که باید ارتباط و یا عدمِ ارتباط اطلاعاتِ حاصله از این ابزار را با مطلب ترجمه خود تعیین کند. از معروفترین موتورهای جستجو می توان به گوگول و یاهو اشاره کرد. درصورت نیاز به دانشِ تخصصی تر نیز می توان به زیرشاخه های این جستجوگرها مراجعه کرد. به عنوان مثال، گوگل اسکالر (Google Scholar) برای جستجو در مقالات و نوشته های دانشگاهی بسیار مفید است. یاهو ادجیکیشن (Yahoo! Education) هم از منابعِ آموزشی مفید محسوب می شود.

3-4 بانکِ داده ها
همواره وب هایی وجود دارند که موتورهای جستجو توانایی جستجو در آنها را ندارند. این وب ها که به «وب های نامرئی» مشهورند در اغلبِ موارد حاوی مطالبی هستند که در بانک ها و پایگاه های تخصصی یافت می شود. از جمله این بانک ها می توان به پابمد (Pubmed)، د وب آو نالج (The Web of Knowledge)، اسکوپس(Scopus) و پروکؤست (Proquest) اشاره کرد که غالباً حاوی اطلاعاتِ علمی و پزشکی اند. اما متأسفانه دسترسی به بیشتر این بانک ها از طریق رایانه های مؤسسات و دانشگاه ها امکانپذیر است، چراکه این گونه نهادها توانایی پرداختِ هزینۀ بالای ثبت نام در آنها را دارند.

3-5 چت و سایر محیط های گفتگوی اینترنتی
با استفاده از چنین امکاناتی، مترجم می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن افکار و نظرات خود را با سایر مترجمان و متخصصانِ رشته های دیگر در میان بگذارد. از جمله معروفترین آنها می توان به گوگل تالک (Google Talk)، ای آی ام (AIM)، یاهو مسنجر (Yahoo! Messenger) و ام اس ان مسنجر (MSN Messenger) اشاره کرد. برنامه اسکایپ (Skype) نیز در این زمینه برنامۀ سودمندی است که به مترجم این امکان را می دهد تا با مترجمان دیگر و یا با مشتریان دیگر در هر جا که باشند به راحتی ارتباط برقرار کند.

3-6 وبلاگ ها
امروزه به راحتی می توان در وبلاگ های مختلفِ دنیای مجازی اینترنت، تنها با استفاده از چند دکمه، افکار و نظراتِ خود را در هر زمینه و عنوانی منتشر کرد. خوشبختانه ایجاد چنین وبلاگ هایی نیز آسان است. مثلاً بلاگر به نشانیhttp://www.blogger.com و بلاگ اسپات به نشانی http://www.blogspot.com فضاهایی رایگان در اینترنت هستند که هر شخصی می تواند در آنها وبلاگ بسازد. ضمناً به منظورِ پیگیری جدیدترینِ مطالب به روزشده در وبلاگ ها و به طور کلی در وبسایت ها، بهتر است از نرم افزارِ رید فیدر(Read Feeder) استفاده کرد.


4. ویرایشگرهای تصویر

هنگامی که مترجم میخواهد پروژه ترجمه ای را در رشتۀ گرافیک قبول کند، نیازمندِ آن است که حداقل دانشی مقدماتی از این رشته و نرم افزار مرتبط با آن را داشته باشد. از جملۀ این مهارت ها ویرایشگری تصاویر است. در نتیجه مترجم نیازمند فراگیری کار با نرم افزار مرتبط با این مهارت است. مثلاً مایکروسافت پینت(Microsoft Paint) برای کسب مهارتِ مقدماتی در این زمینه برنامۀ مناسبی است. اما برای ویرایشِ تصاویر در حدِ حرفه ای می توان از این برنامه ها نام برد: ادوب فتوشاپ (Adobe Photoshop)، پینت شاپ پرو (Paint Shop Pro)، فتو فیلتر (Photo Filter)، د گیمپ (The Gimp)، ای سی دی سی (ACD See)، اکس ویو (Xnview) و پیکاسا (Picassaا).


5. ابزارِ ترجمه به کمکِ رایانه

5-1 حافظۀ ترجمه
استفاده از سیستم های حافظه ای می تواند در بالابردنِ سرعتِ ترجمه به مترجم کمک کند. اساسِ کارِ چنین حافظه هایی این است که آنچه مترجم ترجمه می کند در آن ها ذخیره می شود. وقتی مترجم مشغولِ ترجمۀ متنِ جدیدی است، می تواند بخش هایی از این حافظه را که مربوط به پروژه قبلی اوست به متن جدید انتقال دهد و در نتیجه سرعتِ کار خود را بالا برد. البته کاربردِ چنین حافظه هایی به نوع متن نیز بستگی دارد. مثلاً در ترجمه رمان، استفاده از آنها می تواند مشکل ساز باشد و حتی می تواند سرعتِ ترجمه را کاهش دهد؛ چرا که در ترجمۀ رمان، خلاقیتِ مترجم از انسجامِ اصطلاحی مهمتر است. انسجامِ اصطلاحی در بخشِ بعدی بیشتر توضیح داده خواهد شد. البته در سایر متون نظیر متونِ حقوقی، فنی و تجاری که بسامد اصطلاحات و کلمات تکراری در آنها زیاد است، استفاده از این حافظه ها واقعاً سودمند خواهد بود. معروفترین سیستم های حافظه عبارتند از: اس دی ال ترادوس (SDL TRADOS)، وردفست (WORDFAST)، دژاوو ( Déjà Vu) و اُمگا تی (OmegaT). از میانِ مواردِ فوق اس دی ال ترادوس هم معروفتر و هم گرانتر از بقیه است و بعد از آن وردفست قرار دارد که هم اکنون بیش از 13000 مترجم در سراسرِ دنیا از آن استفاده می کنند.

5-2 ابزارِ مربوط به اصطلاح شناسی
اصولاً انسجامِ اصطلاحی به این معنا که مترجم در انتخابِ معادل های خود در بخش های مختلف پروژi ترجمه اش ثبات و پایداری داشته باشد، امری بسیار مهم است. اهمیتِ این مسأله در ترجمه هایی که به صورتِ گروهی انجام می شوند، بسیار بیشتر می شود. لذا به منظورِ رعایتِ چنین مسأله ای، ابزاری برای اصطلاح شناسی طراحی شده اند. این ابزار قبل از ترجمه ابتدا متن مبدأ را بررسی می کند و فهرستی از اصطلاحات آنرا در اختیارِ مترجم قرار می دهد. در نتیجه، مترجم در گزینش معادل های خود آمادگی بیشتری پیدا می کند و با توجه به روابطِ بخشهای مختلف، دقت او در این کار افزایش می یابد. این برنامه ها عبارتند از: ورد اسمیت تولز (Wordsmith Tools)، تکست استت(Textstat)، مولتی ترم (Multiterm)، ترم استار (Termstar) و انَتکنک (Antconcا).

5-3 ابزار تغییرِ زبان در وب
امروزه چند زبانه بودن وب سایت ها می تواند در افزایشِ تعداد بازدیدکنندگان آنها عاملِ مؤثری باشد. فرض کنیم مدیرانِ شرکتی می خواهند وبسایتی تبلیغاتی برای شرکتِ خود طراحی کنند. اگر این وب سایت تنها به یک زبان باشد، موفقیتِ شرکت بیشتر است یا در صورتی که چند زبانه باشد و کاربران آن بتوانند زبانِ دلخواه خود را انتخاب کنند؟ بنابراین لحاظ کردن چنین قابلیتی در وب سایت ها می تواند از جهاتِ بسیاری سودمند باشد. حال مترجمی را در نظر بگیرید که علاوه بر ترجمه، توانایی کار با چنین برنامه هایی را نیز فرا گرفته باشد. پر واضح است که با چنین مهارتی می تواند درآمد خود را به طرزِ چشمگیری افزایش دهد. البته در نگاهِ اول شاید داشتن چنین انتظاری از مترجم کمی ایده آل گرانه به نظر بیاید، ولی دستیابی به این مهارت ها کاملاً به زاویۀ دید او و میزان درآمدِ مطلوبی که ازحرفه اش انتظار دارد بستگی دارد. از جملۀ این برنامه ها عبارتند از: کتس کرادل (CatsCradle)، ترادوس تگ ایدیتور (Trados TagEditor)، ان وی یو (NVU) و دریمویور(Dreamweaverا).

5-4 ابزار تغییر زبان در نرم افزار
اهمیتِ ترجمه و تغییرِ زبان در نرم افزار و درستی انجام این کار از آنچه در قسمتِ پیشین در موردِ پایگاه های اینترنتی گفته شد، بیشتر است، چرا که اگر این کار درست انجام نشود حتی این احتمال وجود دارد که نرم افزار موردِ نظر کار نکند. به عنوان مثال، در اکثرِ بازی های رایانه ای، از ابتدا می توان زبانِ بازی را تغییر داد. حال اگر مترجم ترجمۀ درستی انجام نداده باشد یا نرم افزارِ تغییر زبان را به درستی به کارنگرفته باشد، چگونه می توان انتظار کارکردن آن بازی را داشت؟ نرم افزارِ مربوط به این کار عبارتند از: آلچمی کاتالیست (Alchemy Catalyst)، پاسولو (Passolo)، ریسورس هکر (Resource Hacker)، پی ای اکسپلورر (PE Explorer) و اکس اسکوپ (Exescope). همچنین، از برنامه های مایکروسافت اکسل (Microsoft Excel)، اپن آفیس(Open Office) و اورگ کلک (Org Calc) در ویرایشِ صفحات گسترده استفاده می شود.

5-5 ابزار زیرنویس گذاری
ترجمه سمعی و بصری یکی از انواع ترجمه است که با سرعت چشمگیری درحال رشد است. این نوع ترجمه، چه به صورتِ دوبله و چه به صورتِ زیرنویس، می تواند برای مترجم مشکل آفرین باشد. در مورد اول، مترجم باید کلام زبان مقصد را به گونه ای انتخاب کند که با حرکات لب هنرپیشه هماهنگ باشد و در مورد دوم ، باید طول عبارت زیرنویس به گونه ای باشد که خواننده فرصت لازم را برای خواندن داشته باشد. نرم افزار مرتبط با این بخش عبارت است از: ویژؤال ساب سینک (VisualSubSync)، سبو (Sabbu)، اجیسوب(Aegisub)، اس اس ای تول (SSATool). در صورتی که ویرایش فایلهای صوتی و تصویری مورد نیاز باشد ، می توان از برنامه های ویرچوال داب (VirtualDub) و اداسیتی (Audacity) استفاده کرد. درضمن مدیا پلیر کلاسیک (Media Player Classic)، وی ال سی (VLC) و د کی ام پلیر (THE KMPLAYER) از برنامه های پخش چندمنظوره ای هستند که در این قسمت می توانند به کار گرفته شوند. همچنین، پایگاه های اینترنتی www.divxstation.com و www.opensubtitles.org به طور حرفه ای به جمع آوری و طبقه بندی زیرنویس انواع فیلم ها و کارتون ها می پردازند. مثلا پایگاه www.opensubtitles.org اخیراً در اسلواکی راه اندازی شده و دارای بیش از 280 هزار عنوان زیرنویس فیلم است. خوشبختانه ، این پایگاه زبان فارسی را نیز پشتیبانی می کند. چنانچه بخواهیم از این دو پایگاه بهره گیریم ، باید برنامه وب ساب (VobSub) را نیز در رایانه خود نصب کنیم . یکی دیگر از راه های یافتن زیرنویس فیلم، جستجو در موتورهای جستجو با فرمول کلیدی "زیرنویس(subtitle)+ نام فیلم+ زبان" است.

5-6 سیستم های ترجمۀ ماشینی
از سال 1949 که وارن ویور برای نخستین بار اندیشۀ استفاده از رایانه در ترجمه را مطرح کرد، تا به امروز تحقیقات گسترده و تلاش های بسیاری در زمینۀ سیستم های ترجمۀ ماشینی صورت گرفته است. اگرچه انصافاً چنین سیستم هایی در طول زمان رشد کرده اند، اما هنوز ترجمۀ حاصل از آنها در سطح بسیار پایین تری از ترجمۀ انسان قرار دارد. از چنین سیستم هایی بیشتر در ترجمۀ متون ساده که دارای زبان و اصطلاحات کلیشه ای هستند استفاده می شود، نظیرِ متون مربوط به گزارشِ وضع هوا. در ضمن، به منظورِ بالابردن کیفیتِ کار این سیستم ها، لازم است متن مورد نظر را قبل و بعد از ترجمۀ سیستم، ویرایش کنیم. از جمله معروفترین سیستم های ترجمۀ ماشینی اینترنتی عبارتند از آلتا ویستا بایبل فیش (Alta Vista Babel Fish)ا (www.babelfish.altavista.com)، سیستران (Systran)ا(www.systransoft.com) و اَوان کؤست (Avanquest)ا (www.avanquest.com).
ا

6. ابزارِ مرتبط با فایل های پی دی اف (PDF)

فایل های پی دی اف نسبت به سایرِ فایل های متنی مانند داک (DOC)، تی اکس تی (TXT) و آرتی اف (RTF) دارای دو مزیت هستند. مزیتِ نخست آن است که وقتی فایلی به قالب پی دی اف در می آید، امکان تغییر آن بسیار کم یا حتی صفر می شود و در نتیجه امنیتِ حفظِ اطلاعات و محتوای آن افزایش می یابد. به همین دلیل است که بسیاری از فایلهای موجود در اینترنت در قالب پیدیاف هستند. مزیتِ دوم آن است که هنگامی که از نسخه های گوناگونِ یک برنامه، مثلاً ادوب ریدر (Adobe Reader)، برای خواندن این فایل ها استفاده می کنیم، دیگر، خطرِ خراب شدن ساختار فایل اولیۀ وجود ندارد. حال آنکه در فایل های دیگر ممکن است به کارگیری نسخه های گوناگون یک برنامه، مثلاً مایکروسافت ورد (Microsoft Word) ساختارِ فایل اولیه را دچار تغییر کند.

6-1 برنامه های لازم جهت خواندنِ فایل های PDF
نرم افزار ادوب ریدر (Adobe Reader) یکی از بهترین و رایج ترین برنامه هایی است که برای خواندن فایل های پی دی اف طراحی شده است. از مزایای زیاد این برنامه می توان به امکانِ جستجوی کلمات، کپی متن و تصویر، بزرگنمایی و کوچکنمایی به میزان دلخواه، و چاپ متن اشاره کرد. همچنین، این برنامه از آغاز تا کنون همیشه رایگان بوده است. تقریباً هیچ ایرادی به این برنامه وارد نیست به جز اینکه ممکن است نخستین اجرای آن، کمی بیش از برنامه های عادی طول بکشد. اما این مسئله در دفعاتِ بعدی استفاده از برنامه تکرار نخواهد شد. در هر صورت، نرمافزارِ دیگری نیز به نام فاکس ریدر (Fox Reader) وجود دارد که علیرغمِ سرعت بالاتر، از محبوبیتِ کمتری برخوردار است.

6-2 برنامه های لازم جهت ایجاد فایل های پی دی اف PDF
برای این منظور می توان از برنامه های ادَوب آکروبات (Adobe Acrobat) و پی دی اف کریتور (PDF Creator) استفاده کرد. البته موردِ اول که یکی دیگر از محصولاتِ شرکت معروف ادَوب (Adobe) است، بر خلافِ ادَوب ریدر (Adobe Reader) رایگان نیست و قیمتِ نسبتاً بالایی هم دارد. در صورتیکه مترجم از واژه پردازِ ماکروسافت ورد (Microsoft Word) استفاده می کند، می تواند با نصبِ برنامۀ ورد تو پی دی اف کانورتر (Word to PDF Converter) به راحتی فایلهای ایجادشده در ورد (Word ) را به پی دی اف (PDF)تبدیل کند. با توجه به اینکه این برنامه داخلِ خود برنامه ورد (Word) نصب می شود، کار با آن بسیار راحت است و کاربر می تواند تنها با یک کلیک، فایل خود را به پی دی اف (PDF) تبدیل کند. برنامۀ دیگری هم وجود دارد که نیازی به نصبِ برنامۀ مجزا برای تبدیل فایل ندارد. این برنامه اُپن آفیس.ارگ رایتر Open Office.org Writer نام دارد و با استفاده از آن می توان به راحتی فایلِ موردِ نظر را در قالبِ پی دی اف (PDF) ذخیره کرد. برای این منظور کافی است گزینه Export to PDF را انتخاب کرد.

6-3 برنامه های لازم جهتِ تبدیلِ فایل های PDF
در بیشترِ مواقع، متنِ ترجمه در قالب پی دی اف (PDF) به مترجم می رسد و او نیز می بایست ترجمه خود را در همین قالب برای مشتری ارسال نماید. در این صورت، مترجم می تواند با استفاده از نرم افزارِ مخصوصی، فایل پی دی اف (PDF) را به قالبِ سازگار با واژه پرداز، مثلاً قالبِ داک (DOC) برای برنامه ورد (Word) درآورد و کار خود را به راحتی انجام دهد. بعد از اتمام کار نیز، می توان طبقِ روندی که در بخش قبل گفته شد دوباره فایل داک (DOC) را به صورت پی دی اف (PDF) درآورد و برای مشتری فرستاد. در بخش های قبل، مزایای استفاده از فایلِ پی دی اف (PDF) ذکر شد که از مهمترین آنها همان حفظِ ساختارِ متن و تصاویر و جدول های داخلِ آن است.
برنامه های لازم برای این کار معمولاً به مبدل معروف هستند و عبارتند از: اَبی پی دی اف ترانسفرمر (Abby PDF Transformer )، سالید کانورتر (Solid Converter) و پی دی اف تو ورد کانورتر (Word to PDF Converter).ا

6-4 برنامه های لازم جهت ویرایش فایل های پی دی اف (PDF)
تبدیل فایلهای پی دی اف (PDF) به قالبِ فایل های نرم افزار ورد (Word) معمولاً با کیفیتِ لازم همراه نیست، چرا که در فرآیند تبدیلِ این فایل ها، بعضی از خصوصیاتِ ساختاری آنها به هم می ریزد. لذا برای غلبه بر این مشکل می توان از ویرایشگرهای فایل پی دی اف (PDF) استفاده کرد که مهمترین آنها عبارتند از: فاکسیت پی دی اف ادیتور (Foxit PDF Editor) و اینفیکس پی دی اف ادیتور (Infix PDF Editor). برتری استفاده از این برنامه ها عدم نیاز به تبدیل فایل است و ویرایش فایل در داخل برنامه به راحتی انجام می شود. در واقع، می توان گفت که این برنامه ها هم فایل را می خوانند و هم آن را ویرایش می کنند.


7. ابزارِ چاپِ رایانه ای

به وسیلۀ ابزار واژه پردازی که پیشتر از آنها صحبت شد می توان نامه های اداری، گزارشات و به طور کلی متون عادی و روزمره را تایپ کرد. اما برای تنظیمِ متن در سطح پیشرفته تر نمی توان از آنها بهره گرفت. برای سطوحِ بالاتر مثلِ طراحی صفحاتِ مجله و بروشورهای تبلیغاتی، معمولاً از ابزارِ ویژه چاپ رایانه ای استفاده می شود. البته مترجم ممکن است اصلاً نیازی به فراگیری چنین مهارتی نداشته باشد. ولی در صورتِ کسب آن، می تواند درآمد خود را افزایش دهد. معروفترین برنامه های این قسمت عبارتند از: لاتکس (La Tex)، اسکریبوس (Scribus)، کوارک اکسپرس (QuarkXpress ) و فریم میکر (Maker Frame).ا


8. ابزارِ غلط گیری (Proofreading)

وقتی ترجمه و ویرایش آن به اتمام رسید، لازم است پیش از فرستادن نسخۀ نهایی کار برای مشتری، کلِ پروژه به صورت جامع غلط گیری شود تا اشتباهاتِ احتمالی املایی- دستوری برطرف گردند. گرچه برنامه ورد (Word) گزینه ای به نام چک اسپلینگ اند گرامر «Check Spelling and Grammar» برای ویرایشِ چنین اشتباهاتی دارد، برنامه های مستقلِ دیگری نیز وجود دارند که یکی ازمعروفترین آنها بلوبیم ریوو (Bluebeam Revu) است.


9. ابزارِ ارتباط با مشتری برای مترجمانِ مستقل

علاوه بر ابزاری که تاکنون نام برده شد، برنامه هایی نیز برای حفظِ ارتباطِ مترجمان مستقل با مشتریان خود وجود دارند. در زیر دو نوع نرمافزار برای این دسته از مترجمان معرفی می شود.

9-1 نرم افزار ارسال صورتحساب برای مشتری بلینگ سافتور (Billing Software)
اکثرِ مترجمانِ حرفه ای قبل از آنکه کاری را قبول کنند، ترجیح می دهند از مشخصاتِ آن باخبر شوند و سپس بر
اساس نوع متن، حوزه کاری و حجم آن، قیمتی را به مشتری پیشنهاد دهند. با توجه به اینکه امروزه کار مترجم نیز مانند متخصصان سایر رشته ها، دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی نیست، اطلاع از چگونگی برقراری ارتباط با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان ممکن بسیار مفید است. بنابراین، دانشِ مترجم از برنامه های ارسال صورتحساب به مشتری بسیار لازم و ضروری به نظر می آید. هم اکنون، در این زمینه برنامه های بسیاری وجود دارد که البته هیچکدام به صورتِ انحصاری برای مترجم طراحی نشده اند ولی بازهم می توان از آنها را در ترجمه و مسائلِ مالی مربوط به آن استفاده کرد. برخی از این برنامه ها عبارتند از: فکتؤال سول (Factual Sol)، فری ساید (Freeside) و بیل کؤیک (BillQuick).ا

9-2 سرویس دهنده های ارسال و دریافت نمابر (Fax)
اگر چه امروزه پستِ الکترونیکی غالباً جایگزین نمابر شده است، هنوز هم افرادی هستند که از این ابزار استفاده
نمی کنند و روش های سنتی تر را ترجیح می دهند. به هرحال، مترجم باید بتواند از روشِ مطلوب مشتری، با وی ارتباط برقرار کند. در زمینۀ ارسال و دریافتِ نمابر نیز برنامه هایی وجود دارند که بعضی از آنها عبارتند از: تراس فکس (Trus Fax)، فکس زیرو (Fax Zero) و اینتر فکس (Inter Fax).

نتیجه

نفوذِ رایانه در رشته های مختلف و گسترش روزافزون برنامه های رایانه ای، متخصصانِ هر رشته را به منظور کسبِ موفقیتِ بیشتر، به یادگیری آنها ناگزیر کرده است. ترجمه نیز از جهاتِ مختلفی تحتِ تأثیر رایانه و برنامه های آن قرارگرفته است و مترجمان نیز نیازمند فراگیری چنین دانشی هستند. اما گامِ نخست این مسیر، شناختِ ابزار و برنامه های مربوط است. آنچه در این نوشته آورده شد تنها فهرستی کاربردی از ابزارِ الکترونیکی و برنامه های رایانه ای مرتبط با ترجمه است. اما در نهایت این سؤال به ذهن می رسد که آیا جای تعلیم چنین ابزاری در برنامۀ آموزشی دانشجویان رشتۀ مترجمی خالی نیست؟!

منابع

بهجو، ز. (1382).رایانه و ترجمه. فصلنامۀ مطالعات ترجمه، سال اول، شماره دوم،( تابستان 1382 ). صص 27-40.
بخشنده، ا. و مصلی نژاد، پ. (1385). ترجمۀ ماشینی و کامپیوتری در عصرِ ارتباطات، فصلنامۀ مطالعات ترجمه، سال چهارم،شماره چهارده، ص 61.
فرحزاد، ف. ( 1386 ). مجموعۀ مقالات 2 هم اندیشی ترجمه شناسی. تهران: انتشارات یلدا قلم. صص 31-48
ماهنامۀ رایانه ( 1386 ). سال هجدهم، شماره 166 ، شهریور 1386 ، ص 74.
ملانظر، ح. (1382).« گزیدهای از منابع و پایگاههای اینترنتی ترجمه » فصلنامۀ مطالعات ترجمه، سال اول، شماره سوم، پاییز 1382 . صص 77-92
موسوی میانگاه، ط. (1383). « استفاده از فناوری جدید در ترجمه ». فصلنامۀ مطالعات ترجمه، سال دوم، شماره هفتم و هشتم. 1383، 64 -53
هیأت مؤلفان و ویراستاران مایکروسافت (2003)،« فرهنگ تشریحی کاربران کامپیوتر » ، ترجمه فرهاد قلی زاده نوری،تهران، کانون نشر قلم
هیأت مولفین مایکروسافت (2003)، « فرهنگ تشریحی کاربران کامپیوتر مایکروسافت» ترجمه مجید سماوی، تهران ،کانون نشر قلم

Allwen, J. (2003), "Post-editing." In: Sommers, H(ed.) Computers and Translation. A translator's guide, 297-318. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamin.
Austermühl, F. (2001), "Electronic Tools for Translators. Manchester: St. Jerome.
Biau, Gil, José Ramó n and Pym, Anthony (2006) "Technology and translation (a pedagogical overview)" [online]. In Pym, Anthony, Perekrestenko, Alexander and Sta
ik, Bram (eds.) Translation Technology and its Teaching (with much attention of localization). Available from: http://isg.uvr.es/library/papers/BiauPym Technology.pdf
Dohler, Per N. (1997)" Facets of Software Localization: A Translator's View" [online].
Translation Jou
al 1(1). Available from: http://accurapid.com/jou
al/softloc.htm
Free Software Foundation [online]. Available from: http://www.fsf.org/
Giles, J. (2006) "Inte
et encyclopedias go head to head" [online]. Available from: http://www.nature.com/news/2005/051212/full/438900a.html
Hoefman, Els (2004) "Get more out of Google" [online]. Proz. Available from: http://www.proz.com/doc/20
Mckay, C (2006) "Free and Open Source Software for Translators" [online]. Available from: http://www.medtrad.org/panacea/IndiceGeneral/n23 tribuna Mckay.pdf.
Nogueria, D. (2002). "Translation Tools Today: A Personal View"[online]. Translation Jou
al 6(1). Available from: http: //accurapid.com/jou
al/19tm. htm
Pym, A. (2003) "Redefining Translation Competence in an Electronic Age. In Defenc e of a Minimal Approach. "Meta 48(4), 481-497.
Somers, H. (1997)" A Practical Approach to Using Machine Translation Software: " Post-editing" the source text." The Translator 3(2), 197-212.
Somers, H. (2003) "The translator's workstation." In: Somers, Harold (ed.) Computers and Translation.
A translator's guide, 13-30. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.

 

 

uandmyfuture.blogfa















 زبان فارسی که امروز در ایران،‌افغانستان وبخشهایی از آسیای مرکزی صحبت می شود یکی از اجزای شاخه هند و آریایی از خانواده هند و اروپایی زبان ها است. در زمانهای مختلف طی اعصار گذشته،‌فارسی در بخشهایی از قفقاز و در دربازهای عثمانیان، زبان ادبیات بوده است و پیش از سلطه استعمار بر شبه قاره هند نیز فارسی زبان تشکیلات دولتی، قضا و فرهنگ این منطقه بوده است.

 


و اما ترجمه به فارسی تاریخچه‌ای طولانی دارد و در تکامل تمدنهای ایرانی در سراسر آسیای غربی و فراسوی آن نقش مهمی ایفا کرده است. اطلاعات درباره ترجمه پیش از ظهور اسلام در سده هفتم میلادی بسیار ناچیز است. در ایران سده‌های میانی، تعامل میان عربی و فارسی، مختصه اصلی و تعیین‌کننده فعالیتهای مربوط به ترجمه بود. در پی‌‌ِ تهاجمات مغول و تاتار در سده‌های هفتم تا نهم هجری کنش و واکنشهای تازه‌ای میان فارسی از سویی و شماری از زبانهای هندی و ترکی، از سویی دیگر پدید آمد و موجب پیچیده و گونا‌گون‌تر شدن تاریخچه مذکور شد. در سده سیزدهم قمری، ترجمه از زبانهای اروپایی چه در ایران چه در سرزمینهای فارسی زبان خارج از ایران، بخش لاینفکّی از برنامه‌های مدرن ‌سازی مختلف بوده است. از جمله اولین کتابهای ترجمه شده به فارسی در قرن سیزدهم هجری،کتاب پطر کبیر و شارل دوازدهم است که توسط میرزا رضا مهندس در آن زمان و به دستور عباس میرزا از زبان فرانسه ترجمه شده اند. با تاسیس دارالفنون و اعزام محصلین ایرانی به خارج کار ترجمه در ایران رو به فزونی نهاد و بالاخره در سالهای بعد به لحاظ ازدیاد تماسهای بین المللی و نیازهای علمی و فرهنگی رونق بیشتری پیدا کرد تا اینکه در حال حاضر در اکثر زمینه های علمی و ادبی کتابها و مقالات بسیاری از زبانهای زنده دنیا به فارسی ترجمه می شود.

این مطلب کوتاه، سرآغازی بود بر بررسی شرایط و مسیری است که ترجمه طی سه دهه اخیر در ایران طی کرده است و اینکه چرا در جایگاهی نیست که باید باشد. این موضوع می تواند دستمایه مطالب بعدی باشد. شما دوستان نیز با ارایه نظرات خود و اینکه مایل به ارایه چه مطالبی هستید، مرا در این راه یاری نمایید.


دسته بندی : ترجمه به سبک ایرانی

ASP.NET به همراه خود یک مدل ترجمه را ارائه داده است که در آن اسمبلی ها به صورت پویا ترجمه می گردند . برنامه همواره به عنوان یک نسخه ترجمه شده ( با هدف افزایش کارآئی ) اجراء می گردد .
ASP.NET از سه روش مختلف برای ترجمه برنامه های وب استفاده می کند : 


Classic precompilation : این مدل ترجمه همزمان با عرضه اولین نسخه ASP.NET ارائه گردید . در این روش ، بخش هائی از وب سایت نظیر فایل های code-behind و هر نوع اسمبلی مرجع ترجمه و بخش هائی دیگر نظیر فایل های حاوی تگ (فایل های aspx . ، و  ASMX ) در زمان اجراء و همزمان با اولین مرتبه درخواست  ، بطور پویا ترجمه می شوند . از مدل فوق صرفا" به همراه مدل code-behind سنتی  که در آن صفحه واقعی از کلاس پایه ترجمه شده به ارث رسیده باشد ، می توان استفاده کرد.
در روش فوق ، فایل های code-behind به اسمبلی ترجمه و در دایرکتوری bin /  قرار می گیرند و فایل های aspx. بر اساس نیاز و درخواست ترجمه می شوند .

  •  Dynamic compilation :  این مدل ترجمه همزمان با عرضه اولین نسخه ASP.NET 2.0  ارائه گردید  و در آن برنامه به همراه تمامی تگ ها و فایل های کد منبع بر روی سرویس دهنده وب بکارگرفته شده  و ASP.NET بطور کامل ترجمه را به صورت پویا و on the fly انجام می دهد .  ایجاد تغییرات در فایل های حاوی تگ ها و یا فایل های کد منبع به صورت on the fly از مهمترین ویژگی های روش فوق است . در چنین مواردی ،  برنامه بطور اتوماتیک و پس از بروز هر گونه تغییر ترجمه می گردد .
    با توجه به این که ترجمه پویا همزمان با اولین درخواست انجام می شود ، همواره برای پاسخ به اولین درخواست پس از اعمال تغییر در کد مدت زمان بیشتری نسبت به درخواست های بعدی صرف خواهد شد . 

  • Site precompilation : در ASP.NET 2.0 یک مدل جدید برای ترجمه precompilation  ارائه شده است که اجازه می دهد تمامی وب سایت را به باینری ترجمه کرد . 
    در این روش می بایست  قبل از بکارگیری یک پروژه  در ابتدا آن را بطور کامل ترجمه نمود . در این مدل تمامی فایل های code-behind ، صفحات aspx . ، فایل های Html ، منابع گرافیکی و سایر عناصر موجود در back-end به یک و یا چندین اسمبلی قابل اجراء ترجمه می گردند . مدل فوق ، دارای بالاترین سطح کارآئی و امنیت است ولی امکان تغییر محتویات وب سایت در زمان فعال بودن سایت را نمی دهد . این مدل ، برای سایت هائی که فرکانس بهنگام سازی آنها اندک است  و خواستار  امنیت بالائی می باشند  مناسب است  . 

  • در زمان ایجاد یک وب سایت جدید ، ASP.NET به صورت پیش فرض گزینه Dynamic compilation را انتخاب می نماید . این بدان معنی است که تمامی کد و صفحات به عنوان فایل های حاوی کد و تگ بر روی سیستم فایل سرویس دهنده وب ذخیره می گردند و ASP.NET بطور اتوماتیک آنها را ترجمه خواهد کرد . در چنین مواردی ، پاسخ به اولین درخواست نیازمند صرف زمان بیشتری است تا ASP.NET بتواند تمامی صفحه را ترجمه نماید .
    برای site precompilation ، می بایست از یک ابزار جداگانه با نام aspnet_compiler.exe  جهت ترجمه برنامه وب استفاده کرد. کمپایلر فوق در دایرکتوری Microsoft .NET Framework قرار دارد و می بایست در ابتدا از آن بر روی ماشین تست و پیاده سازی استفاده کرد و در ادامه خروجی را بر روی ماشین عملیاتی بکار گرفت .
    کمپایلر فوق چندین فایل را در دایرکتوری مقصد ایجاد می نماید . در صورتی که دقیق تر محتویات یکی از فایل های aspx . را بررسی نمائیم ، مشاهده خواهیم کرد که فایل فوق حاوی هیچگونه تگ مفیدی نمی باشد و صرفا" شامل اطلاعات زیر است :

     "This is a marker file generated by the precompilation tool, and should not be deleted!"

    تمامی کد واقعی و تگ ها به باینری ترجمه و در دایرکتوری Bin قرار داده می شوند . پس از این کار می توان محتویات و ساختار دایرکتوری ایجاد شده را بر روی ماشین مقصد بکار گرفت و دایرکتوری فوق را به عنوان دایرکتوری مجازی پیکربندی تا شرایط اجرای برنامه فراهم گردد .  

    مفهوم  page class  در ASP.NET 
    پس از درخواست یک صفحه ASP.NET از سرویس دهنده و به منظور پاسخ گوئی به کاربران، می بایست در سمت سرویس دهنده پردازش های متعددی صورت پذیرد . کدی که در سمت سرویس دهنده اجراء می گردد منحصرا" کدی نیست که توسط پیاده کننده ایجاد شده است . در مقابل ، ASP.NET در زمان اجراء یک و یا چندین کلاس را که دقیقا" عملیات مورد نظر را انجام خواهد داد تولید و ترجمه می نماید .
    یک صفحه ASP.NET به عنوان یک unit اجراء و شامل عناصر سمت سرویس دهنده موجود در صفحه ( نظیر کنترل ها ) و کد مربوط به event-handlers است که توسط پیاده کننده نوشته شده است . پیاده کنندگان مجبور نیستند که صفحات را از قبل به اسمبلی ترجمه نمایند . ASP.NET بطور پویا صفحات را ترجمه و آنها را در اولین مرتبه ای که توسط یک کاربر درخواست می گردند ، ترجمه می نماید . در صورتی که در صفحه و سایر منابع مربوط به آن تغییراتی ایجاد شده باشد ، صفحه بطور اتوماتیک مجددا" ترجمه می گردد .
    کلاس و یا کلاس هائی که توسط کمپایلر ایجاد می گردد به نوع کدینگ ( مدل Inline code  و یا  code-behind ) بستگی دارد .

    مدل Inline code
    در این مدل ، تگ ها و عناصر سمت سرویس دهنده به همراه کد مربوط به event-handler در یک فایل با انشعاب aspx . قرار می گیرد . کمپایلر یک کلاس جدید را که مشتق شده از کلاس page  و یا یک کلاس پایه سفارشی تعریف شده توسط خصلت Inherits دایرکتیو Page@را تولید و ترجمه می نماید .
    مثلا" در صورتی که دارای یک صفحه وب ASP.NET با نام SamplePage1 در فهرست ریشه برنامه وب باشیم ، یک کلاس جدید با نام ASP.SamplePage1_aspx از کلاس Page مشتق می گردد . برای صفحات موجود در فولدرهای برنامه ، از نام فولدر به عنوان بخشی در نام کلاس تولید شده استفاده می گردد . کلاس تولید شده شامل تعاریف کنترل های موجود در صفحه aspx .، کد های سفارشی و  event handlers  است .
    پس از تولید صفحه ، کلاس ایجاد شده به یک اسمبلی ترجمه و پس از استقرار در  application domain ، امکان اجرای آن به منظور تولید خروجی مورد نظر جهت ارسال برای مرورگر فراهم می گردد . در صورتی که در صفحه تغییراتی داده شود که بر روی کلاس تولید شده تاثیر بگذارد ( نظیر افزودن کنترل های جدید و تغییر در کد ) ، کلاس ترجمه شده غیرمعتبر شده و یک کلاس جدید ایجاد می گردد .
    شکل 1 ، مدل توارث برای page class در صفحات وب ASP.NET که از مدل inline code ( یا تک فایل ) استفاده می کنند را نشان می دهد .

     مدل توارث page class در مدل inline code
    شکل 1 :  مدل توارث page class در  inline code

    صفحات code-Behind
    در مدل code-Behind ، تگ های صفحه به همراه عناصر سمت سرویس دهنده ( شامل تعاریف کنترل ها ) در یک فایل aspx . ذخیره می گردند و کد صفحه در یک فایل جداگانه دیگر قرار می گیرد . فایل حاوی کد شامل یک partial class است (تعریف یک کلاس با استفاده از کلید واژه Partial ) . وپژگی فوق این موضوع را به اثبات می رساند که فایل فوق صرفا" شامل بخشی از تمام کدی است که کلاس کامل صفحه را ایجاد می نماید . در partial class ، کد مورد نیاز برنامه که عمدتا" شامل  event handlers است به آن اضافه می گردد ( امکان اضافه کردن متدها و یا خصلت هائی دیگر با توجه اهداف عملیاتی یک صفحه نیز وجود دارد ) .
    مدل توارث برای صفحات code-behind نسبت به صفحات Inline code از پیچیدگی بیشتری برخوردار است :

    • فایل code-Behind شامل یک partial class است که از کلاس پایه صفحه به ارث می رسد . کلاس پایه صفحه می تواند کلاس Page  و یا کلاس دیگری باشد که از کلاس Page مشتق شده است.

    • فایل aspx . شامل یک خصلت Inherits در دایرکتیو Page@  است که به کلاس partial مربوط به code-behind اشاره می نماید .

    • پس از ترجمه صفحه ،  ASP.NET یک partial class را بر اساس فایل aspx . ایجاد می نماید . این کلاس ، یک   partial class از فایل کلاس code-behind است . فایل partial class تولید شده شامل تعاریف کنترل های صفحه است . این  partial class فایل code-behind را قادر می سازد که به عنوان بخشی از یک کلاس کامل و بدون الزام پیاده کنندگان به تعریف صریح کنترل ها استفاده گردد.

    •  در نهایت ، ASP.NET کلاس دیگری را تولید که از کلاس تولید شده در مرحله سوم به ارث رسیده است . این کلاس تولید شده جدید شامل کد مورد نیاز برای ایجاد صفحه است . کلاس تولید شده فوق و کلاس code-behind درون یک اسمبلی ترجمه تا پس از اجراء خروجی مورد نیاز جهت ارسال برای مرورگر را تولید نماید .

    شکل 2 مدل توارث  برای page class در یک صفحه وب ASP.NET که از مدل code-Behind استفاده می کند را نشان می دهد .

     مدل توارث page class در مدل  code-Behind
    شکل 2 :  مدل توارث page class در   code-Behin

  • shirintahmasebi.blogfa


دسته بندی : اصول و روش ترجمه ترجمه