k

k

پیام های کوتاه
  • ۲۸ تیر ۹۲ , ۱۴:۰۵
    %)
آخرین مطالب
  • ۹۵/۰۵/۱۷
    kkk
آخرین نظرات
  • ۵ دی ۹۴، ۱۱:۲۸ - سعید
    مرسی

۱۸۴ مطلب در اسفند ۱۳۹۲ ثبت شده است

تعریف ساختار:

ساختار عبارتست از رابطه اجزاء ساختمانی جمله. 

جوهر(Substance) ساختاری زبانها یکسان است ولی قالب (Form) ساختاری آنها ممکن است متفاوت باشد.

 وظیفه مترجم در قبال ساختار زبان مبدأ:

نخست آنکه مترجم نباید روش "ساختار در ساختار" (structure for structure)  را مبنای کار خود قراردهد.

Example:

He said that he was ready.

 ترجمه غلط: او گفت آماده بود.

ترجمه درست: گفت او آماده است.

فعل was زمان گذشته است ولی ارزش ماضی را ندارد زیرا در چارچوب ویژگیهای ساختاری زبان انگلیسی قابل توجیه است که برای رعایت ترتیب زمانی است.
 
یعنی اگر فعل معرف ماضی باشد، فعل جمله بعد از آن هم باید ماضی باشد.
 اما چنین اصلی در زبان فارسی وجود ندارد.

دسته بندی : ساختار و ترجمه

اصول نظریه عمومی زبان:

ادعا می‌شود که این اصول بر کلیه زبانهای جهان قابل انطباق است.

مثال از نظریه‌‌های عمومی زبان:

1- نظریه گشتاری (چامسکی)

2- نظریه مقوله و میزان (هالیدی)

 

عیوب دستور زبانهای فارسی موجود:

1- نداشتن نظریه

2- مخلوط کردن گونه‌های زبان

3- تجویز برای زبان

4- تحمیل مقولات زبانهای بیگانه

5- مخلوط کردن صورت و معنا


دسته بندی : ساخت زبان فارسی

حتما سری به این ژورنال بزنید :

http://traserver.tra.cuhk.edu.hk/eng_journal.html


دسته بندی : ژورنالهای رشته مترجمی

آموزش زبان ایتالیایی/حروف ایتالیایی

حروف زبان ایتالیایی شامل ۲۱ حرف می‌شود که در زیر همراه آوا قرار دارد.

حروف بزرگ

حروف کوچک

آوا

A

a

آ

B

b

بی

C

c

چی

D

d

دی

E

e

اِ

F

f

اِفَ

G

g

جی

H

h

آکا

I

i

ای

L

l

اِلَ

M

m

اِمَ

N

n

اِنَ

O

o

اُ

P

p

پی

Q

q

کو

R

r

اِرَ

S

s

اِسَ

T

t

تی

U

u

او

V

v

وو

Z

z

زِنا

 

حروف دیگری هم وجود دارند که در زبان ایتالیایی نیستند ولی در کلمات بیگانه که به این زبان وارد شده‌اند تلفظ می‌شوند.

حروف بزرگ

حروف کوچک

آوا

J

j

یِ

K

k

کاپا

X

x

ایکس

Y

y

ایپسیلن

W

w

وو دوپیو

 


دسته بندی : زبانهای دیگر


گ

گاراژ (garage) از فعل garer

از نگهداشتن یا پارک کردن گرفته شده است

گارسون (garçon)

گیشه (guichet)

 


ل

لژ (loge)

لوستر (lustre)

لیسانس (licence)

م

مامان ولی در فارسی ماما یا مام نیز به کار می رود.

مانتو (manteau)

مانکن (mannequin)

مایو (maillot)

مبل (meuble)

مرسی (merci)

مزون (maison) به معنی خانه است

مغازه (magasin) خود در اصل از عربی مخزن.

موزه (musée)

موکت (moquette)

میزانسن (mise en scene)

میلیارد (milliard)

ن

نایلون (nylon)

و

وانیل (vanille)

ویتامین (vitamine)

ویترین (vitrine)

ویراژ (virage)

ویلا (villa)


دسته بندی : ریشه کلمات

زپرتی :
واژة روسی Zeperti به معنی زندانی است و استفاده از آن یادگار زمان قزاق‌های روسی در ایران است در آن دوران هرگاه سربازی به زندان می‌افتاد دیگران می‌گفتند یارو زپرتی شد و این واژه کم کم این معنی را به خود گرفت که کار و بار کسی خراب شده و اوضاعش به هم ریخته است.


زپرتی :
واژة روسی Zeperti به معنی زندانی است و استفاده از آن یادگار زمان قزاق‌های روسی در ایران است در آن دوران هرگاه سربازی به زندان می‌افتاد دیگران می‌گفتند یارو زپرتی شد و این واژه کم کم این معنی را به خود گرفت که کار و بار کسی خراب شده و اوضاعش به هم ریخته است.

هشلهف :
مردم برای بیان این موضوع که واگفت (تلفظ) برخی از واژه‌ها یا عبارات از یک زبان بیگانه تا چه اندازه می‌تواند نازیبا و نچسب باشد، جملة انگلیسی
I shall have
( به معنی من خواهم داشت) را به مسخره هشلهف خوانده‌اند تا بگویند واگویی این عبارت چقدر نامطبوع است! و اکنون دیگر این واژة تمسخرآمیز را برای هر واژة و عبارت نچسب و نامفهوم دیگر نیز (چه فارسی و چه بیگانه) به کار برده می شود.


چُسان فسان:
از واژة روسی Cossani Fossani به معنی آرایش شده و شیک پوشیده گرفته شده است.

شر و ور:
از واژة فرانسوی Charivari به معنی همهمه، هیاهو و سرو صدا گرفته شده است.

اسکناس:
از واژة روسی Assignatsia که آن هم خود از واژة فرانسوی Assignat به معنی برگة دارای ضمانت گرفته شده است.

فکسنی:
از واژة روسی Fkussni به معنی بامزه گرفته شده است و به کنایه و واژگونه به معنی بیخود و مزخرف به کار برده شده است.

نخاله:
یادگار سربازخانه‌های قزاق‌های روسی در ایران است که به زبان روسی به آدم بی ادب و گستاخ Nakhal می‌گفتند و مردم از آن برای اشاره به چیز اسقاط و به درد نخور هم استفاده کرده‌اند

دسته بندی : ریشه کلمات


SECOND-LANGUAGE TEACHING METHODS
Principles & Procedures

 

Below is a description of the basic principles and procedures of the most recognized methods for teaching a second or foreign language.

Grammar-Translation Approach

Direct Approach

Reading Approach

Audio lingual Method

Community Language Learning

The Silent Way Communicative Approach--Functional-Notional

Total Physical Response


 



The Grammar-Translation Approach

This approach was historically used in teaching Greek and Latin. The approach was generalized to teaching modern languages.

Classes are taught in the students' mother tongue, with little active use of the target language. Vocabulary is taught in the form of isolated word lists. Elaborate explanations of grammar are always provided. Grammar instruction provides the rules for putting words together; instruction often focuses on the form and inflection of words. Reading of difficult texts is begun early in the course of study. Little attention is paid to the content of texts, which are treated as exercises in grammatical analysis. Often the only drills are exercises in translating disconnected sentences from the target language into the mother tongue, and vice versa. Little or no attention is given to pronunciation.

The Direct Approach

This approach was developed initially as a reaction to the grammar-translation approach in an attempt to integrate more use of the target language in instruction.

Lessons begin with a dialogue using a modern conversational style in the target language. Material is first presented orally with actions or pictures. The mother tongue is NEVER, NEVER used. There is no translation. The preferred type of exercise is a series of questions in the target language based on the dialogue or an anecdotal narrative. Questions are answered in the target language. Grammar is taught inductively--rules are generalized from the practice and experience with the target language. Verbs are used first and systematically conjugated only much later after some oral mastery of the target language. Advanced students read literature for comprehension and pleasure. Literary texts are not analyzed grammatically. The culture associated with the target language is also taught inductively. Culture is considered an important aspect of learning the language.

The Reading Approach

This approach is selected for practical and academic reasons. For specific uses of the language in graduate or scientific studies. The approach is for people who do not travel abroad for whom reading is the one usable skill in a foreign language.

The priority in studying the target language is first, reading ability and second, current and/or historical knowledge of the country where the target language is spoken. Only the grammar necessary for reading comprehension and fluency is taught. Minimal attention is paid to pronunciation or gaining conversational skills in the target language. From the beginning, a great amount of reading is done in L2, both in and out of class. The vocabulary of the early reading passages and texts is strictly controlled for difficulty. Vocabulary is expanded as quickly as possible, since the acquisition of vocabulary is considered more important that grammatical skill. Translation reappears in this approach as a respectable classroom procedure related to comprehension of the written text.

The Audiolingual Method

This method is based on the principles of behavior psychology. It adapted many of the principles and procedures of the Direct Method, in part as a reaction to the lack of speaking skills of the Reading Approach.

New material is presented in the form of a dialogue. Based on the principle that language learning is habit formation, the method fosters dependence on mimicry, memorization of set phrases and over-learning. Structures are sequenced and taught one at a time. Structural patterns are taught using repetitive drills. Little or no grammatical explanations are provided; grammar is taught inductively. Skills are sequenced: Listening, speaking, reading and writing are developed in order. Vocabulary is strictly limited and learned in context. Teaching points are determined by contrastive analysis between L1 and L2. There is abundant use of language laboratories, tapes and visual aids. There is an extended pre-reading period at the beginning of the course. Great importance is given to precise native-like pronunciation. Use of the mother tongue by the teacher is permitted, but discouraged among and by the students. Successful responses are reinforced; great care is taken to prevent learner errors. There is a tendency to focus on manipulation of the target language and to disregard content and meaning.

Hints for Using Audio-lingual Drills in L2 Teaching

1. The teacher must be careful to insure that all of the utterances which students will make are actually within the practiced pattern. For example, the use of the AUX verb have should not suddenly switch to have as a main verb.

2. Drills should be conducted as rapidly as possibly so as to insure automaticity and to establish a system.

3. Ignore all but gross errors of pronunciation when drilling for grammar practice.

4. Use of shortcuts to keep the pace o drills at a maximum. Use hand motions, signal cards, notes, etc. to cue response. You are a choir director.

5. Use normal English stress, intonation, and juncture patterns conscientiously.

6. Drill material should always be meaningful. If the content words are not known, teach their meanings.

7. Intersperse short periods of drill (about 10 minutes) with very brief alternative activities to avoid fatigue and boredom.

8. Introduce the drill in this way:

a. Focus (by writing on the board, for example)

b. Exemplify (by speaking model sentences)

c. Explain (if a simple grammatical explanation is needed)

d. Drill

9. Don’t stand in one place; move about the room standing next to as many different students as possible to spot check their production. Thus you will know who to give more practice to during individual drilling.

10. Use the "backward buildup" technique for long and/or difficult patterns.

--tomorrow

--in the cafeteria tomorrow

--will be eating in the cafeteria tomorrow

--Those boys will be eating in the cafeteria tomorrow.

11. Arrange to present drills in the order of increasing complexity of student response. The question is: How much internal organization or decision making must the student do in order to make a response in this drill. Thus: imitation first, single-slot substitution next, then free response last.

 Community Language Learning

methodology is not based on the usual methods by which languages are taught. Rather the approach is patterned upon counseling techniques and adapted to the peculiar anxiety and threat as well as the personal and language problems a person encounters in the learning of foreign languages. Consequently, the learner is not thought of as a student but as a client. The native instructors of the language are not considered teachers but, rather are trained in counseling skills adapted to their roles as language counselors.

The language-counseling relationship begins with the client's linguistic confusion and conflict. The aim of the language counselor's skill is first to communicate an empathy for the client's threatened inadequate state and to aid him linguistically. Then slowly the teacher-counselor strives to enable him to arrive at his own increasingly independent language adequacy. This process is furthered by the language counselor's ability to establish a warm, understanding, and accepting relationship, thus becoming an "other-language self" for the client. The process involves five stages of adaptation:

STAGE 1

The client is completely dependent on the language counselor.

1. First, he expresses only to the counselor and in English what he wishes to say to the group. Each group member overhears this English exchange but no other members of the group are involved in the interaction.

2. The counselor then reflects these ideas back to the client in the foreign language in a warm, accepting tone, in simple language in phrases of five or six words.

3. The client turns to the group and presents his ideas in the foreign language. He has the counselor's aid if he mispronounces or hesitates on a word or phrase. This is the client's maximum security stage.

STAGE 2

1. Same as above.

2. The client turns and begins to speak the foreign language directly to the group.

3. The counselor aids only as the client hesitates or turns for help. These small independent steps are signs of positive confidence and hope.

STAGE 3

1. The client speaks directly to the group in the foreign language. This presumes that the group has now acquired the ability to understand his simple phrases.

2. Same as 3 above. This presumes the client's greater confidence, independence, and proportionate insight into the relationship of phrases, grammar, and ideas. Translation is given only when a group member desires it.

STAGE 4

1. The client is now speaking freely and complexly in the foreign language. Presumes group's understanding.

2. The counselor directly intervenes in grammatical error, mispronunciation, or where aid in complex expression is needed. The client is sufficiently secure to take correction.

STAGE 5

1. Same as stage 4.

2. The counselor intervenes not only to offer correction but to add idioms and more elegant constructions.

3. At this stage the client can become counselor to the group in stages 1, 2, and 3.

 The Silent  Way

Procedures

This method begins by using a set of colored rods and verbal commands in order to achieve the following:


To avoid the use of the  vernacular. To create simple linguistic situations that remain under the complete control of the teacher To pass on to the learners the responsibility for the utterances of the descriptions of the objects shown or the actions performed. To let the teacher concentrate on what the students say and how they are saying it, drawing their attention to the differences in pronunciation and the flow of words. To generate a serious game-like situation in which the rules are implicitly agreed upon by giving meaning to the gestures of the teacher and his mime. To permit almost from the start a switch from the lone voice of the teacher using the foreign language to a number of voices using it. This introduces components of pitch, timbre and intensity that will constantly reduce the impact of one voice and hence reduce imitation and encourage personal production of one's own brand of the sounds.

To provide the support of perception and action to the intellectual guess of what the noises mean, thus bring in the arsenal of the usual criteria of experience already developed and automatic in one's use of the mother tongue. To provide a  duration of spontaneous speech upon which the teacher and the students can work to obtain a similarity of melody to the one heard, thus providing melodic integrative schemata from the start.

Materials

The complete set of materials utilized as the language learning progresses include:

A set of colored wooden rods A set of wall charts containing words of a "functional" vocabulary and some additional ones; a pointer for use with the charts in Visual Dictation A color coded phonic chart(s) Tapes or discs, as required; films Drawings and pictures, and a set of accompanying worksheets Transparencies, three texts, a Book of Stories, worksheets

Functional-notional Approach

This method of language teaching is categorized along with others under the rubric of a communicative approach. The method stresses a means of organizing a language syllabus. The emphasis is on breaking down the global concept of language into units of analysis in terms of communicative situations in which they are used.

Notionsare meaning elements that may be expressed through nouns, pronouns, verbs, prepositions, conjunctions, adjectives or adverbs. The use of particular notions depends on three major factors: a. the functions b. the elements in the situation, and c. the topic being discussed.

A situation may affect variations of language such as the use of dialects, the formality or informality of the language and the mode of expression. Situation includes the following elements:

A. The persons taking part in the speech act

B. The place where the conversation occurs

C. The time the speech act is taking place

D. The topic or activity that is being discussed

Exponents are the language utterances or statements that stem from the function, the situation and the topic.

Code is the shared language of a community of speakers.

Code-switching is a change or switch in code during the speech act, which many theorists believe is purposeful behavior to convey bonding, language prestige or other elements of interpersonal relations between the speakers.

Functional Categories of Language

Mary Finocchiaro (1983, p. 65-66) has placed the functional categories under five headings as noted below: personal, interpersonal, directive, referential, and imaginative.

Personal = Clarifying or arranging one’s ideas; expressing one’s thoughts or feelings: love, joy, pleasure, happiness, surprise, likes, satisfaction, dislikes, disappointment, distress, pain, anger, anguish, fear, anxiety, sorrow, frustration, annoyance at missed opportunities, moral, intellectual and social concerns; and the everyday feelings of hunger, thirst, fatigue, sleepiness, cold, or warmth

Interpersonal = Enabling us to establish and maintain desirable social and working relationships: Enabling us to establish and maintain desirable social and working relationships:

·         greetings and leave takings

·         introducing people to others

·         identifying oneself to others

·         expressing joy at another’s success

·         expressing concern for other people’s welfare

·         extending and accepting invitations

·         refusing invitations politely or making alternative arrangements

·         making appointments for meetings

·         breaking appointments politely and arranging another mutually convenient time

 در ایران بعد از اسلام دو نهضت عمده ترجمه قابل شناسایی است. نهضت اول از قرن سوم با ترجمه آثار یونانی آغاز می‌شود و در قرن چهارم به اوج خود می‌رسد. ثمره این نهضت، مشخصا در جریان عقل‌گرایی که محصول آن ابن‌سینا و فارابی و ابوریحان بود، قابل ردیابی است. نهضت دوم ترجمه که تاثیرات مستقیمی بر جامعه امروز ایران نیز گذاشته، نهضتی است که کم و بیش از اوایل دوره قاجار و همزمان با جریان‌هایی که خواسته و ناخواسته ایران را به سمت دنیای جدید می‌راند، آغاز شد. ایرانیان در نیمه نخست دوران قاجار در نوعی خودبسندگی کاذب فرورفته و نه از جهان بیرون خبردار بودند و نه حتی از میراث باارزش خود. رویدادی همچون جنگ ایران و روس به ایرانیان نهیب زد که جهان آنگونه که درباره آن می‌اندیشند، نیست.


ایرانیان از زمان فتحعلی‌شاه به فکر شناسایی ریشه‌ها و عوامل تفاوت خود با جهان غرب افتادند. چهره‌های روشن‌بینی همچون عباس میرزا از نخستین کسانی بودند که همت کرده و دانشجویان را برای تحصیل به اروپا اعزام کردند تا ماهیت آنچه را که در جهان غرب می‌گذرد دریابند. پس ترجمه، یکی از دریچه‌های ورود ایرانی‌ها به جهان جدید بود اگرچه در این آشنایی با جهان جدید، نوعی شتاب نیز دیده می‌شد چراکه ایرانیان زمانی به خود آمدند و عزم بر شناخت غرب جزم کردند که غرب مراحل زیادی را طی کرده و پیش رفته بود. در قرن نوزده، غرب ساختن دنیای جدید را تازه آغاز نکرده بود بلکه درحال برداشت محصولی بود که از قرن چهارده به بعد، خاصه در جنبش رنسانس کاشته بود.

از طرف دیگر ایرانیان در مواجهه با دنیای غرب با ضرورت‌های سیاسی مواجه بودند اینچنین است که به گمان من وجه سیاسی ترجمه، واجد نوعی نگاه درمان طلب است و گویی ایرانیان در شناخت غرب و ترجمه آثار غربی درپی کشف مرهمی بودند که به واسطه آن دردهای سخت خود را شفا بخشند. درباره این نوع نگاه و نقد آن تاکنون بسیار بحث شده تاجایی که برخی شاید بدون لحاظ کردن اهمیت کار، از «آنچه خود داشت» هم سخن گفته‌اند. بنابراین به رغم شتاب ناگزیر در آشنایی ایرانیان با غرب و نیز با عطف به نقدهایی که همواره به نهضت ترجمه وارد شده است، نهضت ترجمه در ایران راه درستی را پیش گرفت. یعنی راه شناساندن جهان جدید و تفکر جدید و هنر جدید.

حرکت ترجمه در دوره ناصرالدین شاه در دو عرصه دربار و روشنفکران تبعیدی پیش رفت. دارالترجمه ناصری تاسیس شد و تحت ریاست اعتمادالسلطنه عده‌ای مترجم دست به کار ترجمه شدند. بخش عمده آثاری که در دارالترجمه ناصری ترجمه می‌شد نه آثار فرهنگی ارزشمندی بودند و نه متون ادبی تاثیرگذاری، اما آنچه توسط روشنفکران ایرانی که در اروپا و عثمانی زندگی می‌کردند، ترجمه شد، تاثیری تعیین کننده در آگاهی بخشی به ایرانیان و نیز نضج مشروطه خواهی آنان ایفا کرد. آنچه در روزنامه‌های فارسی زبان همچون قانون و اختر و حبل المتین حتی بدون ذکر اینکه آن عبارات ترجمه از متون و مطبوعات غربی است، به چاپ می‌رسید، مبتنی بر مفاهیم جدید غربی و در نهایت، منبعث از ترجمه مفاهیمی همچون ضرورت وجود پارلمان، محدودیت قدرت پادشاه و آزادی اجتماعی بود.

در سوی دیگر بخشی از نهضت ترجمه در ایران به ادبیات غرب رجوع می‌کند. میرزا فتحعلی آخوندزاده از چهره‌های مهم و تاثیرگذار حرکت آشنایی با غرب به دو مقوله مهم یعنی تئاتر و نقد در ادبیات غرب توجه داشت. او شخصا کوشش‌هایی کرد و نمایشنامه‌هایی نیز نوشت و شاگردانش از جمله میرزا آقای تبریزی را به نوشتن تئاتر تشویق کرد چراکه معتقد بود تئاتر تاثیر مستقیمی بر آگاهی عمومی می‌گذارد. نکته جالب توجه اینکه میرزا فتحعلی آخوندزاده به رغم زندگی در قفقاز آن هم در دوره‌ای که غول‌های ادبیات قرن نوزده روسیه همچون تولستوی و تورگینف رمان می‌نوشتند، توجهی به رمان نداشت همچنان‌که در دارالترجمه دربار هم از ترجمه رمان قرن 19خبری نبود. در همین دوره کار تدوین اولین فرهنگ لغت فرانسه به فارسی آغاز می‌شود اما گویا آن کار ناتمام باقی می‌ماند. در کنار ترجمه از همان آغاز نوشته‌ها و تالیفاتی به چشم می‌خورد که تاثیر ترجمه‌های اولیه از متون غربی را می‌توان در آنها شاهد بود. به عنوان مثال خاطرات تاج السلطنه دختر ناصرالدین شاه کاملا تاثیرپذیرفته از ترجمه‌های اولیه است. حتی متن تاثیرگذاری چون «سیاحت نامه ابراهیم بیگ»، گرچه تالیف است اما ساختار منحصربه فردی در زبان فارسی دارد. شکل روایتی سفرنامه ابراهیم بیگ با نمونه سفرنامه‌های فارسی همچون سفرنامه ناصرخسرو کاملا متفاوت بود. سیاحت‌نامه ابراهیم بیگ نشانگر تاثیرپذیری زین العابدین مراغه‌ای از متون داستانی و انتقادی غرب بود.

با آغاز حرکت مشروطه خواهی ایرانیان، دامنه ترجمه گسترش یافت و به مطبوعات نیز سرایت کرد. دستاورد دوره آغازین مشروطه خواهی را جسته و گریخته در مقالات ترجمه شده روزنامه صوراسرافیل می‌توان مشاهده کرد. در این دوره نیز بود که دو رمان «کنت مونت کریستو» و «سه تفنگدار» توسط محمدطاهر میرزای قاجار ترجمه شد و قبل از آن هم اثر ارزشمند «حاجی بابای اصفهانی» با ترجمه بی‌نظیر میرزاحبیب در دسترس قرار گرفت.

ترجمه فارغ از نقش آگاهی بخشی و هموار کردن راه ورود فرهنگ غرب به ایران، تاثیر زیادی در آفرینش زبان روایت تازه در عرصه ادبیات ایران داشته است، تاثیری که همچنان ادامه دارد. روایت و داستان‌گویی در فرهنگ ایرانی ریشه داشته اما در ادبیات فارسی روایتی شبیه به آنچه در رمان و داستان کوتاه و نمایشنامه دیده می‌شود، وجود نداشت. داستان‌های فارسی موجود از جنس رمان و داستان کوتاه نبود چرا که نگاهی که پشت رمان و داستان کوتاه نهفته، خاص دنیای جدید است. این نگاه نمی‌توانست خود را در قرن دوازدهم میلادی نشان دهد، باید ابتدا رنسانسی در ارزش‌های جامعه غربی روی می‌داد. بدین ترتیب مطلق اندیشی‌ای که در حماسه وجود داشت، جای خود را به نسبیت، تردید و گستردگی نگاه نویسنده به انسان داد و یک زبان جدید در ادبیات آفرید. زبان فارسی نیز فاقد این زبان بود چراکه با زبان حماسی فردوسی نمی‌توانست به عرصه رمان گام بگذارد. بدین ترتیب مهمترین تاثیر ترجمه در عرصه ادبیات فارسی ارائه زبانی تازه بود اگرچه اولین داستان‌هایی را که به تقلید از داستان‌های غربی در ایران نوشته شد نمی‌توان در معنای کامل کلمه رمان دانست.

در دوره رضاشاه مهم‌ترین کاری که انجام شد «سیر حکمت در اروپا» است که البته بیشتر تالیف محسوب می‌شود. از 1320 به بعد اما موج جدید ترجمه خودنمایی می‌کند. تحت تاثیر جریان‌های مارکسیستی موجود در جامعه، این موج جدید نیز گرایش به ایدئولوژیکی چپ پیدا می‌کند اما از آنجا که جریان‌های چپ فعال در ایران بیشتر به عملگرایی و ضرورت‌های لحظه‌ای زمان توجه داشتند، بسیاری از آثار کلاسیک و اصلی اندیشه مارکسیسم، ترجمه نشده باقی ماند. در کنار ترجمه‌های مارکسیستی، مترجمانی هم بودند که تماما به ترجمه ادبی می‌پرداختند. در این دوره است که کم‌کم کلاسیک‌های انگلستان، فرانسه و روسیه به فارسی ترجمه شدند. این موج ترجمه تا دهه 40 تداوم داشت و ترجمه‌های درخشان این دوره، ایرانیان را هرچه بیشتر با فرهنگ و ادبیات غرب آشنا کرد. این ترجمه‌ها بی‌گمان در تحول ادبیات فارسی تاثیر قاطع و انکارناشدنی داشته است.

ما در این عصر همچنان در ادامه نهضت ترجمه‌ای گام برمی داریم که از 1320 آغاز شده است. حرکت ترجمه در 150 سال گذشته به رغم ایرادها و انتقادهایی که بر آن وارد است، مثبت و پربرکت بوده است. شتاب زدگی آغازین برای شناخت غرب که هنوز هم رگه‌هایی از آن دیده می‌شود و غلبه این احساس که ایرانیان از میانه راه به این کاروان پیوسته‌اند باعث آن شده که سرچشمه‌های این فرهنگ، تا حد زیادی ترجمه نشده باقی بماند. دیگر اینکه ترجمه به رغم قوی کردن زبان فارسی، به دلیل وجود و فعالیت مترجمان سهل‌انگار لطماتی نیز به زبان فارسی وارد کرده است. کوتاه سخن اینکه ترجمه می‌تواند دریچه‌ای برای شناخت امکانات ادبیات در معنای عام آن باشد.

*متن ویراسته سخنرانی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

در دوره ای که پیتر نیومارک (1981) آن را دوره ما قبل زبانشناسی ترجمه می نامند، بحث درباره ترجمه، حول یک سوال کلی صورت می گرفت و آن این بود که ترجمه باید به روش آزاد انجام شود یا روش لغوی. نظریه پرداز که خود را مجبور به انتخاب این یا آن روش
می دید، پاسخ خود را به صورتی تجویزی و با استناد به یکی از چهار عامل فرهنگی، اخلاقی، زبانی و زیبا شناختی (و یا مجموعه ای ار این عوامل) بیان می کرد. پاسخهایی را که با استناد به عوامل فوق داده شده، می توان به طور خلاصه به صورت قضایایی متضاد به شرح زیر بیان کرد:



عامل فرهنگی

الف. ترجمه ابزاری فرهنگی است. متن اصلی را تا آنجا که لازم است باید تغییر داد تا با فرهنگ مقصد سازگاری پیدا کند.
ب. ترجمه ابزاری فرهنگی است. متن اصلی را باید با کمترین تغییر ترجمه کرد تا بیانگر شیوه تفکر و بیان ملتی دیگر باشد.

عامل زبانی

الف. مترجم باید تا حد امکان کلمات و تعبیرات نویسنده را به کار ببرد و از این راه زبان مقصد را غنی کند.
ب. مترجم باید تا حد امکان از به کار بردن کلمات و تعبیرات نویسنده که زبان مقصد را فاسد می کند پرهیز کند.

عامل اخلاقی

الف. مترجم باید لفظ به لفظ به نویسنده متعهد باشد.
ب. مترجم باید به روح اثر متعهد باشد.

عامل زیبا شناختی

الف. مترجم باید با نقض قراردادهای عرفی زبان مقصد و آشنایی زدایی، غرابت زبانی متن اصلی را تا حد امکان به ترجمه منتقل کند.

ب. مترجم باید غرابت زبانی متن اصلی را به حداقل برساند و زبان ترجمه را تا حد امکان طبیعی و روان کند.

استدلالهای فوق، چنانکه گفته شد، تجویزی اند و مبنایی سوبژکتیو دارند. هر کدام از آنها ممکن است در شرایط خاصی در جامعه ای مقبول واقع شوند و در شرایط خاص دیگری نا مقبول. در تاریح ملتها بسیار پیش آمده است که زمانی یک استدلال مقبول واقع شده و زمانی استدلال متضاد آن. مقبولیت این استدلالها در نهایت تابع ذوق اهل قلم و شرایط اجتماعی فرهنگی و زبانی دوره ای خاص می باشد. در دوران جدید، به ویژه در سه، چهار دهه اخیر که حوزه مطالعات ترجمه به تدریج شکل گرفته، نظریه پرداز ترجمه، وقتی صحبت از روش ترجمه می کند، همچنان خود را به اصول کلی این یا آن روش محدود می بیند، اما در اینجا یک تفاوت اساسی وجود دارد. نظریه پرداز دیگر تجویز نمی کند، بلکه با استناد به عوامل مختلف به خصوص نوع متن، به جای اینکه بگوید "باید" این یا آن روش را به کار برد، می گوید این یا آن روش برای ترجمه این یا آن متن به کار رفته است یا مناسب تر است و دلایل عینی خود را نیز ذکر می کند.

تغییر شیوه کار نظریه پرداز از تجویزی به توصیفی، اتفاق مبارکی است که در عرصه مطالعات ترجمه رخ داده است. این تغییر پیامدهای زیادی برای مترجمان دارد. از جمله این پیامدها یکی آن است که مترجم مجبور نیست از روشی پیروی کند که در جامعه ادبی روش غالب در ترجمه به حساب می آید. انتخاب روش بستگی به مخاطب و به خصوص نوع متن دارد. انتخاب روش وقتی درست است که ترجمه برای خواننده مفید باشد یا روش با نوع متن تناسب داشته باشد. در واقع، انتخاب روش به مترجم واگذار شده است. مترجم برای انتخاب روش باید آگاهی داشته باشد و روش مناسب را با احساس مسئولیت و اعتماد به نفس انتخاب کند. این نکته دستاورد کمی نیست هر چند که اهمیت آن همیشه به درستی درک نمی شود. کم نیستند مترجمانی که همه انواع متون را به یک روش ترجمه می کنند و برای انتخاب روش مناسب، آگاهی لازم و لذا اعتماد به نفس ندارند و دست به تجربه نمی زنند و ترجیح می دهند از روش غالب پیروی کنند.


نوشته: دکتر خزاعی فر
منبع: فصلنامه مترجم

دسته بندی : روش های ترجمه