http://www.unicamp.br/iel/site/docentes/John/IJHUMR.htm
دومین دوره کارگاه آموزشی شیوه
های پژوهش در مطالعات ترجمه در تاریخ دوم اردیبهشت ماه 1391 در مرکز
پژوهشهای ترجمه واقع در دانشگاه علامه طباطبایی (ره) از ساعت 8 الی 17
برگزار می شود. علاقه مندان با پرداخت مبلغ 40000 تومان و پر کردن فرم ثبت
نام می توانند در این دوره شرکت نمایند.
برای دریافت فرم ثبت نام و اطلاعات بیشتر در خصوص این دوره به آدرس مرکز پژوهشهای ترجمه http://www.translationstudies.ir مراجعه فرمایید.
Context is a notion used in the language sciences (linguistics, sociolinguistics, systemic functional linguistics, discourse analysis, pragmatics, semiotics, etc.) in two different ways, namely as
|
Contents |
Verbal context
Verbal context refers to surrounding text or talk of an expression (word, sentence, conversational turn, speech act, etc.). The idea is that verbal context influences the way we understand the expression. Hence the norm not to cite people out of context. Since much contemporary linguistics takes texts, discourses or conversations as its object of analysis, the modern study of verbal context takes place in terms of the analysis of discourse structures and their mutual relationships, for instance the coherence relation between sentences.
Social context
Traditionally, in sociolinguistics, social contexts were defined in terms of objective social variables, such as those of class, gender or race. More recently, social contexts tend to be defined in terms of the social identity being construed and displayed in text and talk by language users.
Multidisciplinary theory
In his new multidisciplinary theory of context, Teun A. van Dijk rejects objectivist concepts of social context and shows that relevant properties of social situations can only influence language use as subjective definitions of the situation by the participants, as represented and ongoingly updated in specific mental models of language users: context models.
Influence
The influence of context parameters on language use or discourse is usually studied in terms of language variation, style or register (see Stylistics). The basic assumption here is that language users adapt the properties of their language use (such as intonation, lexical choice, syntax, and other aspects of formulation) to the current communicative situation. In this sense, language use or discourse may be called more or less 'appropriate' in a given context. It is the language or derigitave terms surrounding set paragraph, novel or article.
References
این جمله در انگلیسی زیاد کاربرد دارد؛ live your (dream, life, destiny, …). هر بار که به این جمله برمی خوردم، درمی ماندم که معادل بومی آن در فارسی چه می شود؟ یا اگر بومی نداریم، معادل فارسی آن ـ نه ترجمه ی لفظی آن ـ چه می شود. الان که به ذهنم رجوع می کنم، فقط رمان کیمیاگر پائلو کوئیلو را یادم می آید که در آن چند باری آقای حجازی (مترجم) این جمله را آورده است: «رؤیایت را بزی.»!!!! همچین دلچسب نیست. تازه، کلی هم غریب است. در همان نگاه نخست، می شود فهمید که این ترجمه ی live your dream است. گذشت و گذشت و گذشت تا اینکه دیشب مشغول خواندن مصاحبه ای از عبدالله کوثری بودم. در حین خواندن، جمله ای توجه من را به خود جلب کرد؛ « شما ببنید مترجمان خوب ما خودشان خوب چیز می نویسند... واقعا این بخش آگاهی از زبان است. یعنی زندگی کردن با زبان.» گفتم خودشه؛ زندگی کردن با... با خاطراتت زندگی کن. با یادش زندگی کن. این سالها را با یاد او زنده مانده ام. من با این باغ زندگی کرده ام.
پس می شود live your dream را چنین ترجمید: با رؤیایت زندگی کن.
حالا آیا این تنها و بهترین معادل می شود؟ فعلاً که بنده این را یافته ام. شما نظر خاصی دارید؟
مطالعه کنید؛
2. ترجمه کنید؛
3. باز هم ترجمه کنید؛
4. به ترجمیدن ادامه بدهید...
چطور واژه ی ایتالیک شده ی انگلیسی
را به فارسی برگردانیم؟ عین همان واژه را در ترجمه ایرانیک کنیم یا نقش
واژه ی ایتالیک مبدأ را در نظر بگیریم و شکل ایرانیک را به واژه ای در مقصد
بدهیم که آن نقش را گرفته؟
من راه دوم را به شخصه ترجیح می دهم، چون در
ترجمه همیشه عین واژگان و دستور زبان مبدأ انتقال نمی یابد، اگر هم در
جملات ساده قابل انتقال باشد، باز باید دید نقش این واژه ی ایتالیک در جمله
چیست.
جمله ی ساده ای که همین الان با آن برخورد داشتم این بود:
Attraction is love
من این چنین ترجمیدم (با در نظر گرفتن جملات پیشین):
جذب همان عشق است.
«شاید زبان ناب وجود نداشته باشد، اما زبانی را به مقابلۀ زبانی دیگر درآوردن ماجراجویی جذابی است، و این مَثلِ ایتالیایی ها همیشه هم صادق نیست که مترجم خائن است. البته مشروط بر آن که نویسنده هم در این خیانت جذاب سهیم باشد.»
1. ترجمۀ “مبدأگرا” باید هرچه در توان دارد به کار گیرد تا خوانندۀ زبان “ب” هرآن چه را که نویسنده در زبان “الف” فکر کرده یا گفته است بفهمد. یک اثر ادبی به زبان یونانی کلاسیک را فرض کنید: خوانندۀ معاصر برای درک آن در حدّ ابتدایی هم باید بداند که شعرای آن دوره چگونه اشخاصی بودند و چطور احساس خود را بیان می کردند. اگر هومر عبارت «طلوع خورشید با پنجه های زرین» را به کرّات تکرار می کند، مترجم نباید هر بار عبارت را به گونه ای دیگر ترجمه کند چون “شیوه نامه ها”ی امروزی اصرار دارندکه از تکرار یک صفت باید پرهیز کرد. خواننده باید بفهمد که در آن روزگاران هر بار که طلوع خورشید عنوان می شد، پنجه های زرین داشت، درست همان طور که امروزه هربار [در زبان انگلیسی] صحبت از واشینگتن پایتخت آمریکا می شود هبارت “دی.سی” را در پی دارد.
در موارد دیگر ترجمه می تواند و باید “مقصدگرا” باشد. برای روشن شدن مطلب مثالی از ترجمۀ رمان خودم «آونگ فوکو» می آورم، که شخصیت های اصلی آن مدام کلمات قصار و نقل قول هایی ادبی صادر می کنند. البته هدف من از این کار این بود که نشان بدهم این شخصیت ها جز از طریق ارجاعات ادبی و کلمات قصار قادر نیستند واقعیت های روزمره را درک کنند. در فصل 57، آن جا که صحبت از سفر با اتومبیل در جاده ای کوهستانی است ترجمۀ [انگلیسی] از این قرار است: «افق گسترده تر می شد، در پس هر پیچ و خم قله ها بلندتر می شدند؛ گاه روستای کوچکی همچون نگینی بر سر آن ها نشسته بود؛ چشم اندازهای بی پایانی را ما نگاه می کردیم.» اصل ایتالیایی بعد از «چشم اندازهای بی پایان» چنین ادامه می یابد: al di della siepe, come osservava Diotallevi. چنانچه این جمله کلام به کلام ترجمه شده بود، «دیاتولِوی اشاره کرد، به فراسوی پرچین ها»، خوانندۀ انگلیسی زبانِ ترجمۀ کتاب چیزی را در این میان از دست می داد، زیرا این عبارت اشاره ای است به یکی از زیباترین اشعار جاکومو لئوپاردی با عنوان “بی نهایت” که هر خوانندۀ ایتالیاییِ کتاب آن را از حفظ است. آوردن نقل قول به این دلیل نیست که من خواسته ام به خواننده بگویم که در آن نزدیکی پرچینی وجود داشته است، یلکه به این دلیل است که خواسته ام نشان بدهم چگونه دیوتالِوی این منظره را با پیوند دادن آن به تجربه اش از آن شعر درک می کرده است. من به مترجمم گفتم که پرچین اهمیتی ندارد، حتی اشاره به لئوپاردی هم مهم نیست؛ مهم آن است که هر طور شده نقل قولی ادبی آورده شود. و ترجمۀ متن انگلیسی ویلیام ویوِر این گونه برگردانده شده، «دیوتالِوی اشاره کرد، همچون داریِن…» و همین اشارۀ کوتاه به غزلی از کیتس نمونۀ خوبی است از ترجمۀ “مقصدگرا”.
2. نکته ای که همیشه برای من جذاب بوده آن است که فصل اول «جنگ و صلح» را چگونه باید به فرانسه ترجمه کرد؟ خوانندۀ فرانسوی زبان کتابی به فرانسه می خواند که شخصیت های آن به فرانسه حرف می زنند. خب این که چیز عجیبی نیست. چنانچه مترجم پانوشتی بیفزاید و بگوید که «در اصل به فرانسه است» باز هم کمک زیادی نمی کند: تأثیر کار از بین می رود. شاید لازم باشد برای تفهیم قصد نویسنده، اشراف روسیه در ترجمۀ فرانسۀ کتاب به انگلیسی صحبت کنند. بنده شخصاً از این که «جنگ و صلح» را ننوشتم خوشحالم، زیرا لازم نیست با مترجم فرانسه ام در این مورد به بحث بنشینم.
3. عمل ترجمه روندی است مبتنی بر آزمون و خطا، بسیار شبیه آن چه که در سرای فرش فروشان بازار میان فروشنده و خریدار اتفاق می افتد. تاجر فرش درخواست صد می کند؛ شما پیشنهاد ده می دهید، و سرانجام پس از یک ساعت چک و چانه روی پنجاه توافق می کنید.
4. دیگر به یاد نمی آورم که «نام گل سرخ» به کدام یک از زبان های اسلاو در حال ترجمه شدن بود، اما می دانم که من و مترجم هر دو مردد بودیم که خواننده از این همه “پاساژ”-های لاتینی چه خواهد فهمید. حتی یک خوانندۀ آمریکایی هم که لاتین نخوانده باشد، می داند که لاتین زبان کلیسایی قرون وسطا بوده است و در نتیجه تا حدودی حال و هوای آن دوره را درک می کند. به علاوه وقتی که به عبارت De pentogono Salomonis می رسد واژه های “پنتاگون” و “سلیمان” را تشخیص می دهد. اما برای خوانندۀ اسلاو خواندن این واژه ها و عبارات لاتینیِ آوانگاری شده به الفبای سیریلیک، هیچ مفهومی را القا نمی کند. اگر، در آغاز کتاب «جنگ صلح» خوانندۀ آمریکایی عبارت … Eh bien, mon prince را بخواند می تواند حدس بزند که مخاطب یک شاهزاده است. اما اگر همین گفتگو در ابتدای ترجمۀ چینی ظاهر شود (به الفبای غیرقابل فهم لاتینی و یا از آن بدتر، آوانگاری شده به حروف چینی) خوانندۀ آن در پکن چه می فهمد؟ من و مترجم اسلاو تصمیم گرفتیم که به عوض لاتین از زبان کلیسای ارتدوکس اسلاو در قرون وسطا استفاده کنیم. که در آن صورت خواننده همان حس فاصله، و نیز فضای مذهبی را خواهد داشت، هر چند به سختی از مفاهیم چیزی درک می کرد.
5. با وجود این نمونه های درخشانی از ترجمۀ شعر که محصول همکاری شاعر و مترجم است در دست داریم، ما حصل کار، آفرینشی نوین است. متنی که به سبب پیچیدگی های زبانی اش بسیار به شعر نزدیک است «شب بیداری فینیگان» اثر جویس است. فصل “آنا لیویا پلورابِله” (Anna Livia Plurabelle) در زمانی که هنوز به صورت دست نوشته بود با همکاری خود جویس به ایتالیایی ترجمه شد. ترجمۀ ایتالیایی به طور مشخص با اصل انگلیسی متن تفاوت دارد. در واقع ترجمه نیست. بدان می ماند که جویس متن را به زبان ایتالیایی بازسروده باشد. با وجود این یک منتقد فرانسوی گفته است که برای فهم درست آن فصل (به انگلیسی) توصیه می شود که قبلاً ترجمۀ ایتالیایی آن خوانده شود.
6. در مقام یک نویسنده از همکاری با مترجمان آثارم بسیار آموخته ام… در مورد کتاب های فلسفی و زبان شناسی هر گاه مترجم بخش های خاصی از متن را نفهمد و لاجر نتواند آن را درست ترجمه کند، این بدان معنی است که فکر من اشکال داشته است. به کرات، پس از از سرگذراندن مراحل ترجمۀ یکی از آثارم، به هنگام تجدید چاپ اصل ایتالیایی کتاب در آن تجدید نظر کرده ام؛ نه تنها از نقطه نظر سبک نگارش بلکه از لحاظ عقیده و نظرگاه.
* * *
پ.ن. چه خوبه آدم مترجم آثار چنین نویسندۀ نازی باشه! ببین چه دست و دلباز با مترجم همکاری می کنه!
* برگرفته از The Washington Post، شمارۀ 19، دسامبر 1993 – ترجمۀ گلی امامی (با عرض شرمندگی: من این مقاله را از روی نسخۀ کپی شدۀ دوستی کپی گرفتم. هیچ کجای کپی من نام و نشانی از مجله یا کتابی که مقاله در آن به چاپ رسیده باشد دیده نمی شود!)
----------------------
The only place where success comes before work is in the dictionary
χ تنها در فرهنگ لغت است که موفقیت بعد از کار می آید.
χ تنها در فرهنگ لغت است که موفقیت قبل از کار می آید.
√ حتا در فرهنگ لغت هم موفقیت بعد از کار می آید.
قسمت اول ۱۰۰ کلمه انگلیسی مهم
قسمت دوم ۱۰۰ کلمه انگلیسی مهم
قسمت سوم ۱۰۰ کلمه انگلیسی مهم
1100 لغت پرکاربرد در اخبار انگلیسی
زنده بودن زبان به بی قید بودن و جاری بودن آن است. نمی شود زبان را در یک قالب گنجاند و گفت این است فرمول درست نوشتن، ترجمیدن، صحبت کردن. یکی از انتقادهای وارده به ترجمۀ تحت الفظی مقید شدن زبان ترجمه به دستور زبان مبدأ است. برخی مواقع این مقید شدن خیلی ظریف و پنهان است و، گاه، چنان آشکار که دل آدم را می زند. الان دو واژۀ انگلیسی در ذهن دارم که در جمله های خاصی می بایست معادل متضاد آن ها را در ترجمه به کار برد. یکی end است و دیگری all. به این دو مثال توجه کنید:
From the other end of counter Nick Adams watched them.
از آن سر پیشخوان نیک آدامز داشت آن ها را می پایید. (end: سر)
(آدمکش ها، ترجمۀ نجف دریابندری)
All I needed was…
تنها چیزی که نیاز داشتم (all: تنها)
بارها در ترجمه های خوش خوان این لغزش ها دیده می شود، به ویژه، به مورد دوم کم تر توجه می شود و all را به همه ترجمه می کنند. مثلاً می نویسند:همۀ چیزی که نیاز داشتم. جملۀ نچسبی است. نمی شود آن را خواند و راحت رد شد. با عادت زبانی ما همخوانی کاملی ندارد.
| Sl. No. | Title | URL |
| 1 | A Thematic Guide to Optimality Theory | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511613333 |
| 2 | A Theory of Aspectuality | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511597848 |
| 3 | A-Morphous Morphology | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511586262 |
| 4 | Biolinguistics | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511605765 |
| 5 | Class, Language, and American Film Comedy | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511606342 |
| 6 | Complex Predicates | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511712234 |
| 7 | Computational Lexical Semantics | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511527227 |
| 8 | Confronting Modernity in the cinemas of | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511549663 |
| 9 | Coordination in Syntax | http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511770746 |
| 10 | Dialogue Activities | http://ebooks.cambridge.org/ebook.jsf?bid=CBO9780511733130 |
برگرفته از کتاب "هفت گفتار درباره ترجمه": دکتر کورش صفوی
"در
تمامی مقاله ها سعی بر آن بوده تا به کمک مبانی زبانشناسی به بررسی
موضوعات پرداخته شود. شاید در دید نخست، بررسی مسایل ترجمه از دیدگاه
زبانشناسی برای بسیاری از مترجمان با سابقه قابل توجیه ننماید، اما آنچه
امروزه تحت عنوان «ترجمه شناسی» مطرح است، به ما نشان می دهد که بررسی نظری
مبانی ترجمه، بدون آشنایی با اصول زبانشناسی ممکن نمی نماید.
تجربه
نیز نشان داده است که نزدیک به تمامی آنچه درباره مسایل نظری ترجمه نوشته
شده، از آن کسانی است که یا زبانشناسند ویا به نوعی با این دانش آشنایی
دارند. نگارنده این سطور بر ابن باور نیست که هر که ترجمه می کند می بایست
با زبانشناسی آشنایی داشته باشد اما اعتقاد دارد که آموزش ترجمه و بررسی
مسایل ترجمه بدون در نظر گرفتن مبانی دانش زبانشناسی ممکن نیست."
گفتار اول: نگاهی به مبانی ترجمه
ترجمه
عبارت است از برگردان متنی از زبان مبدا به زبان مقصد بدون کوچکترین
افزایش یا کاهش در صورت و معنی. این تعریف اگرچه دقیق است اما صرفا جنبه
نظری دارد، زیرا هیچ پیامی را نمی توان بدون تغییر در صورت و معنی از زبانی
به زبان دیگر منتقل کرد. این مساله به ساختارهای متفاوت زبانها باز می
گردد. هر زبان از واژگان خاص خود استفاده می کند؛ هر یک از این واژه ها
معنی یا معانی ویژه خود را داراست. همنشینی واژه ها در هر زبان بکار می رود
می تواند معنی یا معانی ویژه ای برای خود داشته باشد که در نتیجه انتقال
هر یک از این جملات بدون دستکاری، حذف برخی از ویژگیها یا اضافه کردن
ویژگی های دیگر امکان پذیر نمی نماید. بدین ترتیب در کنار ترجمه بعنوان یک
حرفه که سابقه ای چند هزار ساله دارد، دانش «ترجمه شناسی»[1] نیز به وجود
آمد تا به بررسی نظری چند و چون این مساله بپردازد.
از طریق
زبانشناسی مشخص شد که ساخت صوری و معنایی زبانها با یکدیگر تفاوت دارند و
عناصر سازه ای هر زبان در تمامی سطوح دارای بافت و نظامی منسجم است. مشخص
شد که از طریق تحلیل تقابلی[2] می توان سطوح مختلف آوایی، واژگانی و نحوی
زبانها را با یکدیگر مقایسه کرد و وجوه اشتراک و افتراق آنها را مشخص ساخت.
بتدریج
مواد اولیه بررسی های زبانشناختی بویژه معنی شناسی در مطالعه مسایل ترجمه
بکار گرفته شد و به پیدایش دانشی انجامید که امروزه بدان نام ترجمه شناسی
نهاده اند.
گونه های ترجمه:
ترجمه در نخستین گام به دو گونه
ترجمه شفاهی[3] و ترجمه مکتوب[4] قابل تقسیم است. ترجمه شفاهی برگردان گفته
ای از زبان مبدا به زبان مقصد است و ترجمه مکتوب طبعا به نوشتار و برگردان
یکی از این دو اصطلاح وابسته به ابزار بکار رفته در زبان مبدا است.
ترجمه شفاهی:
ترجمه شفاهی دارای دوگونه اصلی است:
الف- ترجمه همزمان[5]
ب- ترجمه ناهمزمان[6]
تفاوت
میان این دوگونه ترجمه شفاهی در انتخاب برش ساختاری گفته در ارتباط با
زمان است. در ترجمه شفاهی همزمان، مترجم با درک یک یا چند واژه نخست گفته
در زبان مبدا به برگردان آن می پردازد و با اندک اختلاف زمانی پس از پایان
گفته در زبان مبدا، برگردان را در زبان مقصد به پایان می برد. در ترجمه
شفاهی ناهمزمان یا پیاپی گفته زبان مبدا برش می خورد و مترجم پس از درک برش
مذکور که معمولا بیش از یک جمله است، در زمان مکث گوینده، برگردان آن بخش
از گفته را در اختیار مخاطب یا مخاطبین قرار می دهد. امکان بکارگیری ترجمه
همزمان به آرایش واژگان[7] دو زبان مبدا و مقصد وابسته است. در ترجمه
ناهمزمان، مترجم می بایست تمامی یک برش از گفته را در حافظه خود نگاه دارد؛
این کار در برخی موارد با یادداشت برداری امکان پذیر خواد بود و در شرایطی
خاص متضمن آگاهی مترجم از تندنویسی یا اختصارنویسی است.
مهمترین
عامل تمایز بین ترجمه شفاهی و مکتوب، مساله زمان است. زمان در ترجمه شفاهی
چند لحظه یا دقیقه ای بیش نیست، درحالیکه برای ترجمه مکتوب چنین نیست.
امکان استفاده از زمان در ترجمه مکتوب به سنجیده تر شدن متن ترجمه شده می
انجامد؛ بکارگیری ابزارهای کمکی از قبیل فرهنگ لغات نیز می تواند به این
سنجیدگی کمک کند.
تفاوت میان ماهیت ترجمه شفاهی و مکتوب به تمایز
میان مترجم شفاهی و کتبی می انجامد. مترجم شفاهی الزاما مترجم کتبی خوبی
نیست و عکس این موضوع بیشتر صادق است. مترجم شفاهی می بایست آگاهی کامل از
موضوع مورد ترجمه داشته باشد، اما این آگاهی برای مترجم کتبی الزامی نیست.
از سوی دیگر در اختیار نداشتن زمان برای مترجم شفاهی، برگردان نسیجده او را
از قبیل عدم رعایت ترتیب واژه ها، بکارگیری ویژگیهای گفتاری و جز آن قابل
توجیه می سازد، لیک چنین توجیهی برای محصول کار مترجم کتبی وجود ندارد.
ترجمه مکتوب
حوزه
کاربرد ترجمه شفاهی بسیار محدود است و بیشتر در محافل سیاسی، مصاحبه ها و
گفتگو های دولتی مورد استفاده قرار می گیرد. زمینه های مورد ترجمه نیز به
چند زمینه سیاسی، اقتصادی، نظامی و جز آن محدود می شود، اما در ترجمه
مکتوب چنین نیست. محدودیتی برای ترجمه مکتوب نمی توان قایل شد. تنها
محدودیت موجود، نوشتاری بودن زبان مبدا است و بس.
واحد ترجمه
برشی
از زنجیره مورد ترجمه از سوی مترجم بعنوان واحدی برای معادل یابی در نظر
گرفته می شود، واحد ترجمه نام دارد. واحد ترجمه می تواند واژه، جمله یا
عبارت باشد. ترجمه بر حسب واحد برگزیده شده، دست کم دارای سه مرحله زیر
است:
الف- ترجمه تحت اللفظی
واحد ترجمه در این مرحله واژه
است، بدین معنی که دربرابر هر واژه متن زبان مبدا، واژه ای از زبان مقصد
آورده می شود. این مرحله از ترجمه برای برگردان بسیاری از شبه جمله ها و
واژه های مرکبی بکار می رود که معادل دقیقی برای آنها در زبان مقصد موجود
نیست.
ژرف ساخت:deep structure
مشخصه های واجی:phonological features
در
اینجا می بینیم که ترجمه تحت اللفظی کارایی کافی دارد؛ اما به ندرت می
توان جمله ای را تماما به همین صورت ترجمه کرد زیرا در چنین شرایطی یا ساخت
دستوری زبان مبدا به زبان مقصد تحمیل می شود؛ مانند:
He gave me a book to read
او داد به من کتابی برای خواندن
و یا جمله بدست آمده در زبان مقصد مفهوم جمله زبان مبدا را ندارد!
He kicked the bucket
او به سطل لگد زد.
ب- ترجمه جمله
در
این مرحله، واحد ترجمه جمله است. در این ترجمه قواعد دستوری و شیوه آرایش
واژگان در زبان مبدا در نظر گرفته می شود.بدین ترتیب هر یک از جملات متن
زبان مبدا با حفظ معنی تک تک واژه ها به جمله ای در زبان مقصد ترجمه می
شود.
پ- ترجمه آزاد
در این مرحله واحد ترجمه عبارت یا
پاراگراف است. مترجم در چنین مرحله ای پیام متن زبان مبدا را در مجموعه
جملاتی از زبان مقصد بدست می دهد. در این ترجمه افزایش و کاهش در نهایت خود
بکار خواهد رفت.
بدین ترتیب می بینیم که جمله واحد مطلوب ترجمه
بشمار می رود، هرچند ترجمه تحت اللفظی و ترجمه آزاد نیز در شرایطی خاص
راهگشاست. در بسیاری از مواردی که متن زبان مبدا با برچسب «ترجمه ناپذیر»
مشخص می گردد، تنها راه حل ترجمه آزاد است.
ترجمه ارتباطی[8] و ترجمه معنایی[9]
در
جریان ترجمه، مترجم با دو زبان مبدا و مقصد درگیر است. او می بایست سعی بر
آن داشته باشد که خواننده، ترجمه اش را دریابد و ضمنا پیام نویسنده نیز
تحریف نشود. مترجم در این میان بسته به نوع متن و هدف ترجمه گاه بیشتر به
گیرنده پیام و گاه بیشتر به فرستنده پیام توجه نشان خواهد داد.
ترجمه
معنایی، نویسنده را مهمتر از خواننده در نظر می گیرد. بدین ترتیب این
امکان همواره وجود دارد که ساختهای صوری و معنایی نامانوس به زبان مقصد راه
یابد. در ترجمه معنایی سعی بر آن است تا تمامی الگوهای ساختی و معنایی
زبان مبدا به زبان مقصد برگردد و گاه بر آن تحمیل شود و طبیعی است که چنین
ترجمه ای را براحتی نمی توان خواند.
از سویی دیگر، در ترجمه
ارتباطی، خواننده مهمتر از نویسنده بشمار می رود. مترجم سعی بر آن خواهد
داشت تا متن ترجمه شده را حتی الامکان برای خواننده مانوس سازد، بدین ترتیب
این امکان همواره وجود دارد که متن بدست داده شده، بطور کامل گفته نویسنده
نباشد.
آنچه پیشتر تحت عنوان ترجمه تحت اللفظی مطرح شد، گرایش به
سمت ترجمه معنایی دارد و ترجمه آزاد نیز به ترجمه ارتباطی گرایش نشان می
دهد.
برای درک بهتر موضوع می توان از نمونه هایی استفاده کرد:
More catholic the Pope
ترجمه معنایی: کاتولیک تر از پاپ
ترجمه ارتباطی: کاسه داغ تر از آش
She looks like a red rose
ترجمه معنایی: مثل گل سرخ می ماند.
ترجمه ارتباطی: مثل ماه می ماند.
هر
دو مثال، نمونه هایی از ضرب المثل ها، عبارت های تشبیهی و اصطلاحاتی هستند
که می توانند کاربرد ترجمه ارتباطی را توجیه کنند؛ هر چند چنین توجیهی
مطلق نیست، زیرا افراط در ترجمه ارتباطی می تواند به حذف رنگ و بوی فرهنگی
زبان مبدا بیانجامد.
[1]. Translatology
[2]. Contrastive analysis
[3]. Interpretation
[4]. Translation
[5]. Simultaneous
[6]. Consecutive
[7]. Word Order
[8] .Communicative translation
[9]. Semantic translation
کتابهای این قسمت را هم ببینید :
http://books.google.com/books/about/Early_theories_of_translation.html?id=LLsCAAAAYAAJ
کتابهای جالب ترجمه :
http://books.google.com/books/about/Introducing_Translation_Studies.html?id=2mfDoHh2AIoC
1896-1982
رومن
یاکوبسن یکی از بزرگترین اساتید زبان شناسی قرن بیستم است. آثار او که فوق
العاده متنوع و متعدد هستند، شامل زمینه های تخصصی دیگری نیز می شوند؛ به
طوری که اغلب از معنای دقیق زبان شناسی فراتر می روند. وی که به همراه ان.
اس. تروبتزکوی (N.S. Troubetzkoy) پایه گذار واج شناسی مدرن است، غنی ترین و
ساده ترین شکل ساختارگرایی را ارائه می دهد. او سهم بزرگی در حذف مرزهای
ایجادشده بین زبان شناسی اروپایی و زبان شناسی آمریکایی دارد. و این به
دلیل تدریس او در دانشگاه هاروارد و ام.آی.تی (مرکز تکنولوژی ماساچوست)
بوده است. یاکوبسن در زمینه ی زبان شناسی عمومی ( به ویژه دستور زبان زایشی
که توسط نوآم چامسکی و ام.هال ارائه دادند)، مطالعات زبان اسلاو، نشانه
شناسی، انسان شناسی، روانکاوی و مطالعات ادبی نیز بسیار تاثیر گذار بوده و
این تاثیرگذاری تا به امروز ادامه دارد.
حلقه زبان شناسی مسکو: نشانه های ساختارگرایی
------------------------------------------
«زبانشناسی بر خلاف تمامی رشته‌های علوم انسانی، یکی از چند شاخه دیرینه زبان به شمار می‌رود. ما امروز با سومریان که نخستین دستورنویسان عهد باستان محسوب می‌شوند، بیش از چهار هزار سال فاصله داریم. نظریه‌های زبانی و پژوهشهای تجربی موجود نشانگر تلاش مداوم زبانشناسان از عهد باستان هند و یونان تا دوره موفقیت‌های قرون وسطا، رنسانس، عصر خرد و روشنگری و سرانجام روندهای علمی گوناگون دو قرن اخیر است. تجربه سرشار علمی و چند جانبه زبانشناسی، ما را بر آن می‌دارد تا جایگاه این علم را در میان علوم انسانی و چگونگی هماهنگی رشته‌های گوناگون را با این علم، بدون تجاوز به حریم وظایف و ویژگیهای هر رشته به پرسش گذاریم.» (یاکوبسن، روندهای بنیادین در دانش زبان)
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا): امکان ندارد در جلسه نقد ادبی کتابی نشسته باشی و یادی از نظریه‌های یاکوبسن نشود.
بعید
است در خصوص سبک‌شناسی و مطالعات ادبیات سخن به میان بیاید و نامی از
یاکوبسن برده نشود. چه برسد به کلاسهای زبانشناسی و آواشناسی و ... .
یاکوبسن فقط یک زبانشناس نبود. آواشناسی، لغت‌شناسی، ادبیات، نقاشی آوانگارد، شعر و زیبایی‌شناسی از حوزه‌های فعالیت او بوده است.
رومن یاکوبسن(Roman Jakobson) یازده اکتبر 1896 در یک خانواده متمول شهر مسکو به دنیا آمد. از همان کودکی علاقمند به زبان بود. تحصیلات خود را در «موسسه زبانهای شرقی لازارو» آغاز کرد و در 23 سالگی رشته زبانشناسی تاریخی – تطبیقی دانشگاه مسکو را به پابان رسانید. سال 1915 و در دوران دانشجویی عضو حلقه زبانشناسی مسکو بود، سپس وارد دنیای شعر و هنر آوانگارد شد.
او یکی از بنیانگذاران حلقه زبانشناسی پراگ بود و فعالیت خود را در 29 سالگی شروع کرد. یاکوبسن از 1920 تا 1939 را در چکسلواکی سپری کرد و در پایان دهه سوم قرن حاضر استاد ممتاز فقه‌اللغه روسی و ادبیات کهن چک در دانشگاه ماساریک چکسلواکی شد.
او با شروع جنگ جهانی دوم، به اسکاندیناوی رفت و از همانجا با حلقه زبانشناسی کپنهاک و متفکرانی چون لویی یلمزلف ارتباط برقرار کرد. با کشیده شدن جنگ به غرب، در سال 1941 به ایالات متحده آمریکا و مدرسه عالی علوم انسانی نیویورک رفت. در آنجا با کلود لوی استراوس، یکی از مهره‌های شاخص ساختگرایی آشنا شد که تأثیر بسیاری بر کارهای وی گذاشت. سپس او در دانشگاه کلمبیا به تدریس زبانشناسی پرداخت.
در امریکا با زبانشناسان آمریکایی بسیاری از جمله فرانس بوآز، بنجامین ورف و لئونارد بلومفیلد آشنا شد. در 53 سالگی با سمت استاد استادان در دانشگاه هاروارد به تدریس زبان و ادبیات اسلاوی و زبانشناسی همگانی پرداخت و تا بازنشستگی در همانجا مشغول بود و از سال 1957 در انیستیو تکنولوژی ماساچوست MIT نیز به تدریس و پژوهش پرداخت.
رده‌شناسی زبان، نشانداری و همگانی‌های زبان سه ایده اصلی وی نقش مهمی امروزه در زبانشناسی بر عهده دارد.
جمع‌بندی فعالیت‌های یاکوبسن کار بسیار دشواری است. اما دستاوردهای او توسط آرمسترانگ و اسکون‌ولد در کتابی با عنوان Roman Jakobson: Echoes of His Scholarship آمده است.
مجموعه نوشته‌های یاکوبسن در زمینه سبک‌شناسی، ادبیات، نقد ادبی، زبانشناسی و دیگر زمینه‌های وابسته، به بیش از دویست عنوان کتاب می‌رسد.
او در 18 جولای 1982در سن 86 سالگی در بوستون از دنیا رفت.
برخی از آثار رومن یاکوبسن عبارتند از:
- زبان کودک، زبان‌پریشی و جهانی‌های آوایی 1971
- شش خطابه درباره آوا و معنی 1978
- چهارچوب زبان 1980
- الگوی آوایی زبان 1979
- گفتگوها 1980
- روندهای بنیادین در دانش زبان
منبع: http://www.ibna.ir (با اندکی دخل و تصرف)
در مثالی که برایتان نقل می کنم هر سه فاعل در یک جزء ساختمانی جمله جمع شده ان
My mother gave me this applen
در این جمله My mother کننده منطقی فعل جمله (فاعل منطقی)، هم عنصر اولیه (فاعل روانشناختی) و هم فاعل دستوری جمله است.
